رژیم گمرکی یا رویه گمرکی چیست؟ آشنایی با انوع رویه گمرکی

زمانی که شما وارد دنیای تجارت بین الملل می شوید، باید برای آشنایی بیشتر با قواعد و قوانین این حوزه دانش و اطلاعات خود را در زمینه رویه استاندارد بین المللی بالا ببرید. داشتن اطلاعات لازم در مورد واردات و صادرات کالاها کمک می کند فرایندهای پیچیده صادرات و واردات راحت تر طی شوند و شما هم زودتر به هدف خود برسید. یکی از این دانش ها آشنایی با رویه گمرکی است که قصد داریم در این مطلب به طور کامل در به آن بپردازیم. اگر در این زمینه اطلاعات کافی ندارید پیشنهاد می کنیم این مطب را تا پایان دنبال کنید.

رویه گمرکی چیست؟

رویه گمرکی در واقع روش های مختلفی است که برای وارد کردن یک کالا به کشور و یا خارج کردن یک کالا از کشور استفاده می شود. معمولا کالاهایی که وارد یا صادر می شوند به سه دسته کالای مجاز، مجاز به مشروط و ممنوع تقسیم می شود. همان طور که از نام این گروه بندی ها مشخص است کالاهایی که نیازی به دریافت مجوز ندارند، کالاهای مجاز هستند. اگر کالای نیاز به کسب مجوز از سازمان های دولتی برای ورود داشته باشد، به آن کالای مجاز به مشروط می گویند. کالاهایی که قانون کشوری اجازه ورود یا خروج آن ها را نمی دهد به آن کالای ممنوع می گویند.

رویه گمرکی باید برای تمام کالاهای مجاز و مجاز به مشروط طی شود. نکته مهمی که باید در این باره بدانید این است که در اظهارنامه گمرکی باید رویه گمرکی کالاها ذکر شود و مقررات مربوط به آن هم باید کاملا صحیح اجرا شود. چرا که اگر هر گونه تخلفی در واردات و صادرات این کالاها انجام شود، یعنی رویه گمرکی به درستی طی نشده است.

انواع رویه های گمرکی

رویه گمرکی به انواع مختلفی دسته بندی می شوند که در ادامه آن ها را عنوان می کنیم:

• رویه کالای ورودی
• رویه کالای صدوری
• رویه کالای مسافری
• رویه پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی
• رویه مرسولات پست بین المللی
• رویه فروشگاه های آزاد
• رویه وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری
• رویه انتقالی
• رویه کابوتاژ

در این مطلب منظور ما از رویه گمرکی بیشتر همان رویه کالای صدوری و ورودی است که در این قسمت به طور کامل در مورد آن توضیح می دهیم.

رویه گمرکی کالاهای وارداتی

طبق ماده 47 قانون اساسی ایران کالاهای وارد شده به گمرک ایران را می توان برای یکی از موارد زیر اظهار کرد:

ورود قطعی

ورود قطعی در واقع نوعی از رویه است که براساس آن کالاهایی که برای استفاده گمرکی وارد می شوند، باید با پرداخت حقوق ورودی و هزینه های انجام خدمات و همچنین کلیه تشریفات، ترخیص شوند.

ورود موقت

ورود موقت هم نوعی رویه گمرکی است که در آن می توان کالاهای معینی را تحت شرایط خاصی به طور موقت به قلمرو گمرک وارد کرد. این کالاها هم باید طبق یک زمان معین که آن را گمرک کشور تعیین می کند، بدون این که هیچ گونه تغییری در این زمان به وجود بیاید، خارج شوند. چنان چه تغییراتی که به وجود می آیند ناشی از استهلاک باشد، از این قاعده مستثنی خواهد بود.

ورود موقت برای پردازش

این نوع ورود برای رویه گمرکی به این شکل است که کالا می تواند به طور موقت وارد قلمرو گمرکی شود و بعد از ساخته شدن، تکمیل شدن، تعمیر شدن و یا فرآوری شدن، صادر شوند. این رویه شامل موادی همچون کاتالیست ها در ساخت، تکمیل و فرآوری می شوند. کالاهای کمکی مانند روان کننده ها، ابزار آلات مشمول شامل رویه ورود موقت برای پردازش نمی شوند. تنها محصولاتی شامل این رویه می شوند که از ساخت، تکمیل، فرآوری و تعمیر کالاهای که برای استفاده از آن ها از رویه موقت برای پردازش مجوز صادر می شوند، به دست می آیند.

مرجوعی

مرجوعی هم نوع دیگری از رویه گمرکی ورودی است که براساس این ماده، کالایی که در گمرک وارد می شود، زمانی که با اجرای مقررات متروکه به فروش نرسیده باشد، می توان به عنوان اعاده به خارج به گمرک اظهار و ترخیص کرد.

عبور خروجی

عبور خروجی هم نوع دیگری از رویه های ورودی است که براساس آن کالا به منظور عبور از قلمرو گمرکی از یک گمرک مجاز وارد شده و از یک گمرک مجاز دیگر خارج می شود که این عملیات با نظارت کامل انجام می شود.

عبور داخلی

عبور داخلی هم یک نوع رویه گمرکی ورودی است که براساس آن کالای گمرک نشده از یک گمرک مجاز دیگر و یا سایر اماکنی که تحت نظارت گمرک هستند، منتقل می شود تا تشریفات قطعی گمرکی آن در مقصد انجام شود. حال این عبور داخلی ممکن است بنا به درخواست متقاضی یا تصمیم گمرک باشد. در این صورت به آن عبور داخلی شخصی و عبور داخلی اداری می گویند.

رویه های گمرکی کالاهای صدوری

حال که با رویه گمرکی کالاهای ورودی آشنا شدیم، وقت آن رسیده که به معرفی رویه های گمرکی برای کالاهای صدوری بپردازیم. در ادامه انواع این رویه را برای شما عنوان می کنیم و توضیح می دهیم.

صدور قطعی

گاهی هم کالا برای استفاده در کشورهای خارجی و فروش از کشور خارج می شود. در این صورت باید از رویه گمرکی صدور قطعی استفاده کرد. کالاهای صادراتی باید با ارائه مدارک مورد نیاز به گمرک های داخلی و اظهار شدن، از مرزها عبور کنند.

صدور موقت

بعضی از کالاها هم هستند که باید در طی مدت زمان خاص و معینی برای اموری مانند ساخت، پردازش، تعمیر و غیره، در یک کشور مورد استفاده قرار بگیرند. سپس بعد از طی کردن این مراحل مجددا به کشور خود باز می گردند. به عبارتی این کالاها به طور موقت از کشور تولید کننده خود خارج می شوند تا برای خدماتی همچون مواردی که برای ورود موقت برای پردازش نام بردیم، مورد استفاده قرار بگیرند.

سایر رویه های گمرکی

در همان ابتدا رویه گمرکی را برای شما دسته بندی کردیم و رویه های کالاهای ورودی و صدوری را هم برای شما توضیح دادیم. اما به غیر از این دو نوع رویه، رویه های دیگر هم وجود دارند که در این قسمت به توضیح آن ها می پردازیم.

کالای مسافری

افرادی که مقیم ایران هستند و یا افراد غیر مقیم ایران که به صورت موقت وارد قلمرو گمرکی می شوند و یا از آن خارج می شوند، به عنوان مسافر شناخته می شوند. این افراد می توانند به واسطه راه های مختلف مجاز و با در دست داشتن گذرنامه یا مجوز تردد، به قلمرو گمرکی ورود پیدا کنند یا از آن خارج شوند. نکته ای که لازم است در این باره بدانید این است که مسافران خروجی از قلمرو گمرکی به مقصد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مشمول مقررات این ماده نیستند.

پیک سیاسی و بسته های پست سیاسی

بسته های پست سیاسی در واقع بسته هایی هستند که توسط وزارت امور خارجه یا نمایندگی های سیاسی دولت جمهوری اسلامی و یا سایر دولت های خارجی پلمپ شدند. پیک سیاسی هم در واقع همان فردی است که از طرف وزارت امور خارجه، سفارت و یا نمایندگی های آن ها، نوشته های رسمی سیاسی را به با خود حمل می کنند و به مقصد می رسانند.

در مورد این بسته نکته ای که باید بدانید این است که این بسته پست سیاسی به عنوان همراه پیک محسوب نمی شود بلکه این بسته به عنوان بار حمل می شود و نیازی به ورقه مخصوص پیک سیاسی و روادید ندارند. ترخیص آن هم در صورت دارا بودن شرایط لازم بسته های پستی سیاسی، بلامانع خواهد بود.

مرسولات پست بین المللی

در این رویه فرایند جابه‌جایی و توزیع اشیایی که مطابق قوانین پستی کشور و یا اتحادیه جهانی پست هستند، صورت می گیرد. مرسولات پستی بین المللی شامل نامه، کارت پستال، مطبوعات، نمونه های تجارتی، نوار و لوح فشرده پر شده می شود. امانات پستی، کلیه بسته های پستی است اما مرسولاتی که از لحاظ بسته بندی، وزن و کرایه پستی تابع ضوابط خاص خود هستند شامل این بسته ها نمی شوند.

رویه انتقالی

در رویه انتقالی کالاها، در محدوده گمرک ورودی و خروجی از یک وسیله حمل ورودی به یک وسیله حمل خروجی منتقل می شود. این انتقال می تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم انجام شود. وسایل حمل ورودی و خروجی هم همزمان یا با فاصله زمانی در محدوده یک گمرک حضور خواهند داشت تا عمل انتقال انجام گیرد.

فروشگاه های آزاد

فروشگاه های آزاد در واقع فروشگاه هایی هستند که گمرک روی آن ها نظارت دارد و در فرودگاه های بین المللی کشور افتتاح می شوند. این فروشگاه به فروش کالاهای داخلی یا خارجی معاف از پرداخت حقوق ورودی می پردازند. نکته ای که لازم در مورد رویه گمرکی فروشگاه های آزاد بدانید این است که چگونگی ورود، خروج، فروش و نوع کالا و نحوه تسویه کالاهای وارد شده به فروشگاه های آزاد در آیین نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.

وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری

هر وسیله نقلیه حمل و نقل مانند وسایل نقلیه جاده ای، ریلی، آبی و هوایی که برای جابه‌جایی اشخاص و کالا به منظور اهداف اجاری در سطح بین الملل مورد استفاده قرار می گیرند، در دسته رویه گمرکی وسایل نقلیه برای مقاصد تجاری قرار می گیرند. تمامی کالاهایی که با این رویه توسط وسایل نقلیه یا اشخاص حمل می شوند، باید تابع مقررات خاص خود باشند.

رویه کابوتاژ

در نهایت می رسیم به رویه گمرکی کابوتاژ که در آن کالاهای منتقل شده از طریق دریا، از یک گمرک مرزی به گمرک مرزی دیگر انجام می شود.