مرور زمان در گمرک چیست؟

یکی از قوانین مهم در ترخیص کالاهای وارداتی در گمرک، مرور زمان در گمرک است. اگر تا به حال تجربه بازرگانی داشته باشید قطعا می دانید که یکی از مهم ترین فاکتورها برای این که سود دهی بالایی در واردات یک کالا و یا محصول داشته باشید، این است که زمان را برای ترخیص کالا کنترل کنید تا کالای متروکه نشود. در این مطلب قصد داریم هر آن چه را که نیاز است در مورد مرور زمان در گمرک بدانید را به شما بگوییم، پس با ما همراه باشید.

منظور از مرور زمان در گمرک چیست؟

گذر زمان یا مرور زمان در گمرک راهی برای کنترل صادرات و واردات کالا و جلوگیری از ورود کالاهای تقلبی، قاچاق و ممنوعه به کشوراست. همانطور که می دانید کالاهای وارداتی باید برای بررسی اسناد و مدارک مربوط به کالا، بررسی نوع و کیفیت کالا و همچنین انجام آزمایش‌های فیزیکی و شیمیایی روی کالا مدت معینی در گمرک بماند که این مدت زمان بسته به نوع کالا متفاوت است. همچنین محموله های مشکوک برای بررسی بیشتر مدت زمان بیشتری در گمرک نگهداری می‌شوند.

همچنین قانون مرور زمان در گمرک علاوه بر کنترل واردات، برای رفع اثر اشتباه محاسبات گمرکی و همچنین سایر مشکلات گمرکی در مرحله ای که بازرگان قصد دارد کالای وارداتی خود را ترخیص کند، وضع شده است. مدت زمان قانونی این فاکتور حدود هشت ماه است که در طول این مدت باید گمرک و بازرگان کسر دریافتی از صاحب کالا یا اضافه پرداختی را مطالبه کنند. این قانون از زمانی که سند ترخیص کالا صادر می شود شروع می شود. چنان چه دو طرف بخواهند برای مرور زمان خود مهلت بگیرند، زمان صدور سند از همان زمان مهلت محاسبه خواهد شد.

طبق ماده 16 قانون امور گمرکی در ایران مرور زمان در گمرک نوعی پیش بینی مهلتی است که از طرفین یعنی گمرک و بازرگان گرفته می شود تا بازرگان یا صاحب کالا اگر اضافه ای پرداخت کرده بود یا گمرک اگر کسری ای در دریافتی داشت، از یک دیگر استرداد کنند. این دو طرف ظرف 6 ماه از تاریخی که پروانه یا پته گمرکی را امضا کردند مهلت دارند تا مطالبات خود را استرداد کنند.

نکات مهم در رابطه با قوانین مرور زمان در گمرک

در مرور زمان در گمرک 4 نکته مهم وجود دارد که در ادامه در مورد آن ها صحبت می کنیم:

مبدا مرور زمان

تاریخ مبدا مرور زمان در واقع همان روزی است که پروانه گمرکی به امضای قائم مقام گمرک یا همان رئیس گمرک محل اخذ اظهارنامه گمرکی می رسد. این تاریخ معمولا در قسمت زیرین پروانه گمرکی به همراه مهر و امضا قید می شود. بازرگان می تواند برای اطمینان از مبدا مرور زمان به این قسمت از پروانه های گمرکی مراجعه کند. اگر بعد از صدور پروانه گمرکی، رای آن قبض درآمد و یا قبض سپرده هم صادر شود در این صورت باید تاریخ جدیدی در مبدا مرور زمان قید کرد.

اختلافات این چنینی که راجع به نوع کالا توام با اسناد نادرست که ممکن است در محله ترخیصی کالاها از گمرک رخ دهد، مهلت مرور زمان را تغییر خواهد داد. در واقع در این زمان، مبدا تاریخ صدور سند نبوده، بلکه زمان خروج کالا از گمرک است.

انقطاع مرور زمان

نکته دیگری که در مبحث مرور زمان در گمرک وجود دارد موضوع انقطاع مرور زمان است. انقطاع مرور زمان منظور عملی است که باعث می شود تا مرور زمان جاری نشود. در واقع وقتی این اقدام انجام می گیرد فرقی نمی کند که چند ماه یا چند سال گذشته باشد در هر صورت در دعوی و پروانه باز خواهد ماند و تا زمانی که به نتیجه نهایی نرسد در همین مرحله باقی می ماند. در گمرک می توان برای مهلت مرور زمان، بازرگان یا صاحب کالا مبلغ مورد درخواست خود را به صورت کتبی یا ذکر شماره و مشخصات پرونده نوشته تا درخواست خود را مطالبه کند. البته این درخواست مشمول قوانین زیر می شود:

تعلیق مرور زمان

اگر یک یا چند روز و یا حتی چند ماه از مهلت مرور زمان در نظر گرفته نشود و یا آن را به شمارش نیاورند، به آن تعلیق زمان می گویند. البته این نکته را هم باید بدانید که هر بهانه ای برای تعلیق مرور زمان پذیرش نخواهد شد و فقط طبق قانون مدنی چند مورد از دلایل مهم می تواند باعث تعلیق مرور زمان شود.

اسقاط مرور زمان

اگر کسی که مورد طرف دیگری دعوی در موضوع استرداد باشد و از حق ایراد مرور زمان صرف نظر کند، به آن اسقاط مرور زمان می گویند. در مورد این موضوع هم باید نکته ای را به شما متذکر شویم که آن نکته این است که حق استفاده صاحب کالا یا همان بازرگان از اسقاط مرور زمان به نفع گمرک خواهد بود. اما نماینده قانونی گمرک اگر بخواهد از این حق استفاده کند باید در وکالت نامه صراحتا این موضوع را بیان کند. همچنین گمرک و یا اشخاصی که عهده دار وصل بیت المال هستند هم نمی توانند از اسقاط مرور زمان استفاده کنند.

چه نوع اختلافاتی ممکن است در مرور زمان صورت گیرد؟

شاید بعضی از افراد تصور کنند که با خروج کالا از گمرک بررسی ها به پایان می رسد اما باید بگوییم که صاحب کالا و گمرک بعد از مراحل ترخیص هم باز هم باید به بازرسی مدارک بپردازند. در این شرایط ممکن است بین گمرک و صاحب کالا اختلافاتی به وجود بیاید که در ادامه آن ها را برای شما عنوان می کنیم:

• اختلافات گمرکی از سوی گمرک که در آن اسناد مربوطه به دایره بازبینی گمرک اجرایی ارسال خواهد شد تا اگر اختلافی در مورد عدم پرداخت کامل ورودی از طرف صاحب کالا وجود داشت و یا هر مشکل دیگری که با قانون مطابقت نداشت، ابلاغیه کسر دریافتی به صاحب کالا ارسال خواهد شد.
• اختلافات گمرکی از سوی صاحب کالا که دقیقا برعکس اختلاف قبلی است. در این مورد هم اگر صاحب کالا بعد از تحویل محموله از طریق بازبینی اسناد، شاهد اختلافاتی در محاسبات شده باشد، می تواند از گمرک درخواست کند تا وجه کسری را به او برگرداند. در این شرایط صاحب کالا این اجازه را دارد تا با رعایت قانون امور گمرکی مربوطه به قطع مرور زمان اقدام کند. در بعضی از موارد هم گمرک حل این اختلاف را به واحدهای مربوطه دیگری همچون دفتر ارزش گمرک ایران، دفتر واردات و صادرات و یا دفتر تعرفه ارجاع می دهد تا دوباره مورد بازبینی قرار گیرد.

سخن پایانی

در پایان با توجه به معضلات مسیر واردات و ترخیص کالا از گمرک، پیشنهاد می کنیم از شرکت های بازرگانی معتبربرای واردات و ترخیص کالای خود کمک بگیرید تا درگیر معضلاتی چون مرور زمان در گمرک و متروک شدن محموله در گمرک نشوید.

بازرگانی CDI Express با سال ها سابقه در زمینه واردات، صادرات، ترخیص کالا از گمرک، حمل و کارگو به همراه بیمه و بارنامه و بستن قرارداد معتبر با مشتریان خود و در اختیار داشتن کارشناسانی مجرب، خبره و آگاه به قوانین واردات و ترخیص کالا همواره آماده ارائه خدمات به مشتریان عزیز است. از این رو جهت کسب اطلاعات بیشتر، یافتن پاسخ سوالات خود و همچنین دریافت مشاوره رایگان می توانید با کارشناسان ما به شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.