کد تعرفه گمرکی (HS code) چیست؟ چگونه شماره تعرفه کالاها را بیابیم؟

در تجارت بین الملل، هر کالایی یک شناسه منحصربفرد با نام HS code یا کد تعرفه گمرکی دارد. لیست کدهای منحصربفرد کالاها در کتابی نوشته می شود و حقوق و عوارض گمرکی کالاها و یا ممنوع و مجاز بودن هر کالا، توسط این کد مشخص می شود. بدون دریافت hs code، ترخیص کالا از گمرک امکان پذیر نیست.
با توجه به اهمیت کد تعرفه گمرک کالاها، در این مطلب قصد داریم به توضیح مفهوم اچ اس کد و کاربردهای آن بپردازیم. همچنین در ادامه نحوه بدست آوردن کد منحصربفرد هر کالایی را آموزش می دهیم. با ما همراه باشید.

کد تعرفه گمرکی (HS CODE) چیست؟

HS CODE مخفف HARMONIZED SYSTEM CODE به معنای کد هماهنگ کننده است. این کد زبان مشترک تجاری بین کشورهای جهان است. در این سیستم هر کالایی کد منحصربفردی می گیرد که آن را از سایر کالاها مجزا می کند. در سیستم کد تعرفه، هر کالا توسط یک کد واحد هشت تا ده رقمی شناسایی می شود.
کد تعرفه گمرکی، بیان کننده کلیه مشخصات و جزئیات کالا است. از طریق این کد می توان فهمید که کالا به چه مجوزهایی برای واردات نیاز دارد. یا حتی می توان فهمید که کالا در لیست بارهای غیرمجاز وارداتی هست یا خیر. حقوق ورودی کالا یکی دیگر از مواردی است که از طریق اچ اس کد می توان به آن دست یافت.
در هر کشور، کد تعرفه گمرکی کالا در کتابی نوشته شده است. بخشی از کدهای کالا بین المللی بوده و در تمام کشورها یکسان است. این بخش توسط سازمان جهانی گمرک WC، هر 5 سال یک بار تعیین می شود. بخش دیگری از کد، با توجه به قوانین هر کشور تعیین می شود. دولت ها از این کد برای استانداردسازی، شناسایی و طبقه بندی درست محصولات، با توجه به سیاست های قیمت گذاری، مالیاتی، بودجه بندی و اقتصادی استفاده می کنند.

کد تعرفه گمرکی نوعی سیستم عملکردی برای استاندارد کردن، کنترل، شناسایی و طبقه بندی کالاها می باشد. این کد توسط دولت ها و با توجه به سیاست های مالیاتی و بودجه های اقتصادی تعریف می شود.

کد تعرفه گمرکی کالاها را از کجا ببینیم؟

برای واردات کالا، بایستی hs code کالا را در فاکتورها و مدارک مربوط به گمرک مشخص کنید. در صورتی که این کد عمدا یا سهوا اشتباه وارد شود، جریمه های سنگینی شامل حال صاحب بار می شود. پس تشخیص درست HS CODE اهمیت زیادی دارد.
در تمام کشورها، سالانه کتاب تعیین کد تعرفه گمرکی کالاها به چاپ می رسد. در این کتاب عوارض و تعرفه های گمرکی ذکر می شوند. با تهیه این کتاب، می توانید از کد تعرفه گمرکی کالای مورد نظرتان مطلع شوید. برای مثال در قسمت اول این کتاب کد حیوانات زنده و محصولات حیوانی آورده شده است. قسمت دوم مربوط به محصولات نباتی و قسمت ششم مربوط به محصولات صنایع شیمیایی است. به همین ترتیب اطلاعات محصولات وارداتی در 21 قسمت و 98 فصل دسته بندی شده اند.

روش دیگری هم برای مطلع شدن از hs-code کالاها وجود دارد که ساده تر و سریع تر از روش قبلی است. شما می توانید برای مطلع شدن از hs-code کالای مدنظرتان، به سایت irancode.ir مراجعه کنید. مراحل بررسی hs-code کالا در سایت “ایران کد” به شرح زیر است:

• وارد سایت ایران کد شوید.
• بر روی درختواره ایران کد (در بخش بالای سایت) کلیک کنید.
• وارد قسمت “درختواره های بین المللی” شوید. در این بخش طبقه بندی تعرفه گمرکی را مشاهده می کنید.

برای مثال اگر قصد دارید اچ اس کد شکر را بررسی کنید، در کادر جستجو شکر را وارد کنید. بعد از زدن دکمه جستجو، وارد صفحه ای می شوید که لیست اقلام حاوی کلمه شکر را نشان می دهد. در این قسمت، برای دریافت اچ اس کد محصول مورد نظر خود که در مثال ما شکر است، باید گزینه « جایگاه در ساختار ایران کد » را انتخاب کنید تا کد محصول شکر نمایش داده شود.

در صورتی که کد تعرفه گمرکی عمدا یا سهوا اشتباه درج شود مجازات هایی به صورت جریمه برای خریدار (صاحب کالا) در نظر گرفته می شود. این جریمه شامل 50 تا 200 درصد ارزش گمرکی کالا است.
علت مهم بودن و درست تعیین کردن کد تعرفه گمرکی کالا این است که این کدها به صورت بین المللی بوده و تعیین کننده حقوق ورودی کالاها و همچنین تعیین کننده لزوم و یا عدم لزوم مجوز واردات از سازمان های ذی ربط دولتی هستند. به همین دلیل اعلام اشتباه این کد عواقب سنگینی دارد.

ساختار HS CODE

کد تعرفه گمرکی مشخص کننده جزئیات کالا است. کد تعرفه گمرکی یک کد 8 الی 10 رقمی است که 6 رقم اول آن در بین کشورها مشترک بوده و بقیه ارقام بر اساس طبقه بندی کالاها در هر کشور، تعیین می شود. 6 رقم اول اچ اس کد از کنواسیون کیوتو که در سال 1974 تشکیل شده، پیروی می کند. طبق این استاندارد، دو رقم اول HS CODE مربوط به فصول است، دو رقم دوم سردسته محصول را نشان می دهد و دو رقم سوم، نشانگر زیر دسته محصول است. برای مثال اگر کد تعرفه گمرکی 080810 باشد، عدد 08 به فصل قرارگیری کد تعرفه یعنی بخش میوه های خوراکی و آجیل و پوست مرکبات اشاره دارد، عدد 08 دوم سر دسته کد تعرفه یعنی دسته سیب، گلابی و به را نشان می دهد و عدد 10 به زیر دسته یعنی دسته مخصوص سیب اشاره می کند. در نتیجه برای صادر کردن سیب در تمام نقاط جهان باید با کد 080810 اقدام کرد و این کد غیر قابل تغییر است.

از آن جا که هر دو رقم، از چپ به راست، نشان دهنده یک موضوع و ویژگی خاص، در خصوص کالا هستند، وارد کننده، باید، با مراجعه به کتاب مقررات واردات و صادرات، معنای هر دو رقم را جست و جو کند تا از عوارض و مالیات ورود کالا، ممنوع یا مجاز بودن آن و اطلاعات دیگر مطلع شود. به این صورت که با در نظر گرفتن دو رقم اول (از چپ به راست)، فصل کالا را در کتاب مقررات واردات و صادرات، پیدا کرده و سپس، با در نظر گرفتن دو رقم دوم و سوم، به ترتیب، دسته و زیر دسته کالا را که در سطح بین الملل پیدا کند و با استفاده از دو رقم چهارم و پنجم، از قوانین طبقه بندی هر کالا در ایران، مطلع شود.

علاوه بر این 6 رقم، هر کشوری با توجه به نیازهای خود برای استفاده از جزئیات و تقسیم بندی های بیشتر، این کد را به 8 تا 10 رقم گسترش داده است.

نمونه HS CODE کالا

کاربردهای HS CODE

کد تعرفه گمرکی کالا کاربردهای زیادی دارد که دانستن این کد را برای تمام فعالان حوزه واردات و صادرات کالا ضروری می کند. مهم ترین کاربردهای دانستن HS CODE کالاها عبارت است از:

• این کد برای انجام امور مرتبط با تشریفات گمرکی، کنترل تجارت های بین الملل و نظارت بر واردات و صادرات کالاها کاربرد دارد.
• اولین گام برای ثبت سفارش کالا، دریافت کد تعرفه گمرکی است.
• این کد تعیین کننده حقوق ورودی کالا است.
• ذکر این کد در پیش فاکتور خرید کالا ضروری است.
• تعیین کننده تعرفه گمرکی است.
• HS code به شما نشان می دهد که باید چه مجوزها و مدارکی را برای واردات و ترخیص کالا از گمرک دریافت کنید.
• این کد مشخص می کند که کالای موردنظر شما اجازه وجود به کشور را دارد یا خیر.
• این کد در تعیین تعرفه های مربوطه به حمل و نقل کالا و دریافت مالیات از صاحبان کالاها موثر است.
• در جمع آوری اطلاعات آماری تجارت بین المللی اهمیت دارد.
• درباره کالا های نیازمند دریافت مجوز (برای ترخیص کالا از گمرک) اطلاعات می دهد.
• از خطرناک یا غیر خطرناک بودن کالا (در خصوص کالا های بهداشتی) و اینکه آیا کالا نیاز به قرنطینه دارد یا خیر اطلاعات می دهد.
• بر اساس کد تعرفه گمرکی کالا، مبلغ حقوق و عوارض گمرکی را در آخرین مرحله ترخیص پرداخت کرده و کالای خود را از گمرک خارج می کنید.

کلام آخر

اطلاع از مفاهیم تجارت، برای همه تاجران ضروری است. گاهی ندانستن مفاهیم و مراحل صادرات و واردات کالا، نه تنها ترخیص بار را طولانی می کند، بلکه ضررهای مادی را نیز به همراه دارد. کد تعرفه گمرکی یا همان HS code، یکی از اصطلاحات اولیه واردات و صادرات کالا است که حتما باید آن را بشناسید.
HS code یک کد 8 تا 10 رقمی است که توسط سازمان جهانی گمرک تعیین می شود و توسط کشورهای واردکننده و صادرکننده کالا مورد استفاده قرار می گیرد. این کد مشخصات کالا و تعرفه گمرکی آن را نشان می دهد. شما بدون کد تعرفه گمرکی کالا قادر به ثبت سفارش و ترخیص کالای خود از گمرک نخواهید بود.