دانستن اصطلاحات بازرگانی برای همه افرادی که بازرگان یا تاجر هستند و یا قصد ورود به این حوزه را دارند، امری ضروری و لازم است؛ چرا که هر بازرگانی برای این که بتواند بهتر معامله کند و ارتباط بهتری با تمام تاجران در هر جای دنیا برقرار کند، باید تا جایی که می تواند با اصطلاحات تجاری آشنایی داشته باشد. زنجیره کارهای اجرایی در تجارت بین المللی، در برگیرنده امور مختلف و متفاوت است که تمام این امور به هم پیوسته هستند. مدیران بازرگانی خارجی و تجار و تمام افراد و شرکت هایی که به صادرات و واردات کالاها می پردازند، باید به این امور واقف باشند تا بتوانند از آن ها استفاده کنند. بالطبع آگاهی از اطلاعات مورد نیاز در تجارت بین المللی و بازرگانی خارجی برای این افراد و شرکت ها امری ضروری است. به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم مطلبی را به واژه های بنیادی و اصطلاحات مهم تجاری و بازرگانی اختصاص دهیم تا افرادی که در این حوزه فعالیت می کنند، بتوانند اطلاعات جامعی به دست آورند. با ما همراه باشید.

اهمیت یادگیری اصطلاحات بازرگانی

هر تاجر و بازرگانی باید با تمام اصطلاحات بازرگانی آشنا شده و بر آنها تسلط کافی داشته باشد و بتواند در مواقع مورد نیاز از این اصطلاحات استفاده کند. چرا که این اصطلاحات طیف گسترده ای از واژگان را در بر می گیرد و به صورت قوانین بین المللی برای طی کردن مراحل ترخیص کالا از گمرک اهمیت بالایی دارد و باید به آنها توجه ویژه ای داشت.

اصطلاحاتی که در ادامه به شما معرفی کنیم، هر کدام از آنها بار معنایی خاصی در تجارت بین المللی دارند. این واژگان هم در مکاتبات بازرگانی و تجار و هم در مذاکرات بین المللی مورد استفاده بازرگانان و تاجران قرار می گیرد. بنابراین تسلط بر آن ها از واجبات بازرگانی خارجی است و عدم تسلط روی آن ها می تواند خسارات جبران ناپذیری به تجار و بازرگانان وارد کند.

عملیات استریپ در گمرک

استریپ جزئی از مراحل ترخیص کالا از گمرک است که در آن کالای مورد نظر، بعد از این که به محل بارگیری رسید، آن را به کامیون یا تریلی های حمل بار انتقال می دهند که در واقع همان عملیات تخلیه است. هنگام انجام این عملیات، باید صاحب کالا یا نماینده قانونی آن، لیست جابجایی را به همراه داشته و در آن محل حضور پیدا کند. عملیات تخلیه معمولا از طریق کارگران و لیفتراک ها صورت می گیرد. عمل استافینگ یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی و دقیقا برعکس عملیات استریپ است که در این فرآیند کالاها از کامیون به داخل کانتینرها انتقال پیدا می کنند.

WCO

WCO مخفف سازمان جهانی گمرک است. این سازمان، یک سازمان بین المللی است که محل اصلی آن در شهر بروکسل در کشور بلژیک است. WCO در قرن بیستم پس از افزایش چشمگیر تجارت بین المللی، به منظور ایجاد مقررات گمرکی ساده و همچنین انجام هماهنگی های لازم ایجاد شده است.

بارنامه در ترخیص کالا

بارنامه هم یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی است. برای این که جابجایی و حمل بار به درستی انجام شود و مراحل ترخیص کالا هم طبق قوانین و اصول پیش رود، بازرگانان نیاز به سند و مجوزی تحت عنوان بارنامه دارند تا حمل بار صورت گیرد. در صورت دارا نبودن بارنامه، حمل بار غیر مجاز و یا غیر قانونی تلقی می شود که در این راستا مشکلات زیادی برای بازرگان به وجود می آید.

بارنامه سندی حقوقی است که شرکت های حمل و نقل و باربری برای بازرگانان در زمان دریافت کالا آن را برای متصدی بار صادر می کنند. در این سند اطلاعاتی همچون مشخصات کالا، مشخصات ارسال کننده، مشخصات دریافت کننده، تعداد و وزن کالا و همچنین هزینه بیمه قید می شود. فرقی نمی کند روش حمل بار و کالاها به صورت دریایی، جاده ای، هوایی و غیره باشد، در هر صورت همه این روش ها نیاز به صدور سند بارنامه دارند.

دموراژ و دیسپچ

دموراژ و دیسپچ هم دو مورد دیگر از اصطلاحات بازرگانی هستند که اگر بازرگان بخواهد کالای خود را به خارج از کشور صادر کند و یا دستگاهی را از کشورهای خارجی وارد کشور کند، باید برای انجام مراحل ترخیص کالا و همچنین انتقال آن ها یک یا چند کانتینر برای خود اجاره کند. شرکت هایی که مسئولیت حمل و نقل بین المللی را برعهده دارند، معمولا به وسیله کشتی کالاهای مختلف را جابجا می کنند.

این شرکت ها کانتینر ها را در یک بازه معین به بازرگانان و مالکین بار اجاره می دهند. در صورتی که شما در بازه زمانی معین کانتینر را به شرکت حمل و نقل بار تحویل ندهید، باید مبلغی را به عنوان جریمه به شرکت بپردازید که به آن دموراژ می گویند. اگر هم کانتینر را زودتر از موعد قرارداد به شرکت حمل و نقل تحویل دهید، به آن دیسپچ می گویند. در دیسپچ برعکس دموراژ، شما در قبال زودتر تحویل دادن کانتینر، مبلغی به عنوان پاداش از طرف شرکت دریافت خواهید کرد. میزان پاداش و جریمه هر دو از قبل در قرارداد ذکر می شود.

بیمه حمل و نقل

بیمه نامه سندی است که در آن بین شرکت های حمل و نقل کالا و متقاضی ارسال کالا، قراردادی تنظیم می شود. در این قرارداد رسمی، شرکت های بیمه کننده تعهد می دهند که در ازای دریافت مبلغی تحت عنوان حق بیمه باربری از سوی بیمه شوندگان، اگر خسارتی به اموال و کالاها و همچنین افراد ثالث وارد شد، ضررهای به بار آمده توسط شرکت جبران شود.

کارگومانیفیست

کارگومانیفیست فهرستی از کالاهای تشکیل دهنده محموله بار است که معمولا در یک وسیله حمل و نقل یا در یک واحد حمل و نقل، حمل می شوند. این فهرست شامل اطلاعاتی همچون شماره های اسناد حمل و نقل، نام صادرکننده و گیرنده کالا، علامت و شماره تعداد کالا، نوع بسته بندی، مقدار و شرح کالا است.

تامین کننده کالا یا خدمات

زمانی که یک شخص خریدار به صورت مداوم از شخصی دیگر، خدمات و یا کالایی را خریداری می کند، این شخص تامین کننده سرویس و خدمات به یک Supplier برای مشتری خود تبدیل می شود. این شخص می تواند نقش بسیار موثری در موفقیت خریدار خود ایفا کند.

وزن قانونی

وزن قانونی یکی از اصطلاحات بازرگانی است که طبق قانون برای مقاصد معینی تعیین می شود. در قانون گمرک، این وزن را با عبارت وزن ناخالص منهای وزن تقریبی می شناسند. وزن ناخالص، وزن کالا با ظرف است که برای شرکت های حمل و نقل، این وزن بسیار مهم است. وزن تقریبی هم وزن ظروفی است که از طرف قانون گمرک از قبل تعیین شده است.

THC

هزینه های ترمینالی برای بارگیری کالا در محل مبدا، معمولا به عهده فروشنده و تخلیه آن در محل مقصد، به عهده خریدار است مگر این که قبل از تخلیه بار توافقات دیگری صورت گرفته باشد. به این هزینه ترمینالی THC می گویند.

اعلامیه ارز

اعلامیه ارز سندی است که بانک می تواند مبلغ ارز انتقال یافته برای خرید کالا و ارز ریالی و همچنین تاریخ گشایش اعتبار آن را نشان دهد.

تعهد ترانزیت

تعهد ترانزیت هم یکی دیگر از اصطلاحات بازرگانی است که به عنوان سندی شناخته می شود که توسط گمرک تنظیم می شود. به موجب این سند اجازه داده می شود که کالاها به طور ترانزیت گمرکی و بدون پیش پرداخت حقوق و عوارض ورودی حمل شوند. این سند حاوی کلیه مشخصات و اطلاعات لازم برای تعیین حقوق و عوارض ورودی در مورد متقاضی و یک تعهد تعیین و تضمین شده مبنی بر ارائه کالا با مهر و موم گمرکی و دست نخورده به دفتر گمرکی مقصد است.

کالای ضبطی در گمرک

ضبط کالا در گمرک در مواقعی پیش می آید که کالای مورد نظر ممنوع الورود و یا غیر مجاز باشد اما با نام و مشخصات صحیح اظهار شده باشد. در این زمان گمرک به مدت سه ماه به صاحب کالا فرصت می دهد که کالا را از کشور اعاده کند. اگر صاحب کالا هیچ اقدامی انجام ندهد، در این صورت بعد از گذشت سه ماه مذکور، کالا را اصطلاحا ضبط می کنند. بعد از ضبط کالا، به صاحب کالا دو ماه وقت داده می شود که اگر شکایتی دارد به دادگاه شهرستان آن را تسلیم کند. در غیر این صورت بعد از انقضای دوماه مذکور، ضبطی کالا قطع می شود و به مالکیت دولت در می آید.

کالای متروکه

کالای متروکه یکی از اصطلاحات بازرگانی است که به معنای ترک شدن کالا توسط صاحب آن است. یعنی به هر دلیل صاحب کالا به سراغ کالاهای خود در اداره گمرک برای ترخیص نرفته و یا اگر مراجعه کرده، در ارائه اسناد یا مدارک لازم تاخیر داشته است. در این صورت بعد از مدت زمان خاصی کالاها، متروکه اعلام می شوند.

چهار ماه پس از تاریخ اولین قبضی که توسط انبار ترخیص صادر شده که این مدت زمان برای فرودگاه ها دو ماه است، اگر اقدامی برای ترخیص کالا صورت نگیرد، کالا متروکه می شود. چنانچه صاحب کالا عذر موجهی داشته باشد، می تواند با تنظیم درخواست و ارائه آن به اداره گمرک و ترخیص کالا، تقاضا کند که مدت مذکور دوباره چهار ماه تمدید شود.

نظارت گمرکی

هر اقدامی که برای تضمین اجرای قوانین و مقرراتی که گمرک مسئول اجرای آن ها است به عمل آید به آن نظارت گمرکی می گویند.

اینکوترمز

به مجموعه مقررات و شرایط تجارت بین المللی، اینکوترمز گفته می شود که هر تاجری باید برای بقای تجارت بین المللی خود، به آنها پایبند باشد.

گواهی مبدا

گواهی ای بین المللی که توسط اتاق بازرگانی بین الملل ارائه شده و کشور صادرکننده کالا آن را صادرمی کند. اطلاعاتی نظیر مشخصات صادرکننده (فروشنده)، واردکننده (خریدار)، مشخصات کالا نظیر وزن، نوع و تعداد کالا در آن درج می شود.

پروفرما یا همان پیش فاکتور

سندی که که حاوی اطلاعات خریدار، فروشنده و کالای مورد نظر می باشد و فروشنده باید آن را برای خریدار ارسال نماید. این سند به پروفرما یا پروفرما اینویس شهرت دارد و در هنگام ترخیص کالا باید به همراه داشته باشید.

گواهی بازرسی کالا

این گواهی توسط شرکتی که مورد تاًیید خریدار می باشد صادر می گردد. معمولا خریدار به دلیل عدم حضور در مبدا از این نوع شرکت ها کمک می گیرد. وظیفه این شرکت ها اینست که کالای مورد نظر را از نظر تعداد، کیفیت و همه جوانب مورد بازرسی قرار دهند.

اظهارنامه کالا

برگه ای که واردکننده کالا برای ترخیص کالا به آن نیاز دارد و باید مشخصات کالا و روش گمرکی که باید درباره ی کالا انجام شود را در این اظهار نامه بیان کند.

کابوتاژ

به معنای حمل کالا از یک نقطه از کشور به نقطه ی دیگر آن به واسطه استفاده از راه های کشور همسایه است. به عنوان مثال حمل بار دریایی از شرق کشور امریکا به غرب آن توسط کشتی و از طریق کانال پاناما.

سود بازرگانی

علاوه بر حقوق گمرکی مبلغی تحت عنوان سود بازرگانی، از برخی از کالاهای وارداتی دریافت می شود که به آن سود بازرگانی می گویند. علت تمایز این مبلغ با حقوق گمرکی فقط به این دلیل است که دولت هرگاه صلاح بداند آن را تغییر دهد. در حالیکه اگر همه این وجوه در قالب حقوق گمرکی دریافت می شد طبق قانون برای هرگونه تغییر در آن باید زیر نظر مجلس انجام می شد که بسیار زمان گیر بود.