یکی از اصطلاحات رایج در صنعت تجارت بین المللی، بیش بود ارزش گمرکی کالا یا بیش اظهاری است. این مفهوم، نوعی تخلف گمرکی محسوب شده که از سوی برخی تاجران و بازرگانان، برای کسب سود بیشتر صورت می گیرد. بیش بود یا بیش اظهاری در ارزش گمرکی کالا، موجب افزایش هزینه های گمرکی و بسیاری آسیب های جدی دیگر به بدنه اقتصاد کشور خواهد شد. در این مطلب، شما را با مفهوم بیش بود در ارزش کالا، نحوه اعتراض به آن، قوانین بازدارنده در زمینه بیش اظهاری و بسیاری موارد دیگر در این زمینه، آشنا می کنیم.
بیش بود یا بیش اظهاری ارزش کالا چیست؟
همان طور که گفته شد، بیش اظهاری نوعی تخلف از سوی تاجران و بازرگانان در قبال دولت و ارز دولتی است که در آن، تاجران کالایی را با قیمتی مشخص، از فروشندگان خارجی خریداری کرده و در زمان انجام روند ترخیص و ثبت سفارش کالا و دریافت اظهار نامه گمرکی، ارزش گمرکی کالا را بیش تر از آن قیمت اعلام و در سامانه ثبت می کنند. این کار، با هدف گرفتن ارز دولتی بیشتر از دولت و کسب سود بالاتر صورت می گیرد.
نکته مهم در زمینه بیش بود ارزش کالا که نیاز به توجه ویژه ای دارد این است که، در روند ترخیص کالا از گمرک، اطلاعات وارد شده در زمینه ثبت سفارش و ارائه اظهار نامه گمرکی، چندین بار به دست کارشناسان مربوطه با دقت بررسی شده و در صورت وجود هرگونه خطا یا تخلف مانند بیش بود، تاجر، مشمول جریمه سنگینی شده که برای ترخیص کالا، نیاز به پرداخت این جریمه می باشد. در برخی موارد، امکان توقیف محموله به طور کامل به دلیل تخلف بیش بود یا بیش اظهاری در ارزش کالا نیز وجود دارد.
چه میزان بیش بود تخلف گمرکی محسوب می شود؟
لازم است بدانید، در صورتی که میزان بیش بود کالا های وارداتی بالای 10 درصد باشد، گمرک کشور آن را تخلف محسوب کرده و با متخلفین، برخورد قانونی خواهد کرد. سنجش میزان بیش بود در ارزش گذاری کالا های وارداتی، از طریق سیستم های بانکی و تحلیل های گمرکی انجام و ثابت شده و متخلفان، جریمه و مجازات خواهند شد.
دلایل اعلام بیش بود در ارزش کالا
همان طور که گفته شد، برخی از تاجران و صاحبان بار، با داشتن اهداف مختلفی، اقدام به بیش بود یا بیش اظهاری در ارزش کالا کرده که نوعی تخلف گمرکی محسوب شده و این افراد، مشمول جریمه های سنگینی نیز خواهند شد. برخی از دلایل و اهداف برای انجام بیش بود در ارزش گذاری کالا های وارداتی، شامل موارد زیر است:
- واردات کالا از کشور های خارجی از طریق سازمان ها و شرکت های دولتی
- ارائه تسهیلات بانکی
- استفاده از حساب ذخیره ارزی به صورت بلند مدت با بهره پایین
- تامین منابع مالی به منظور واردات کالا های قاچاق و ممنوعه
تفاوت بیش بود با کم اظهاری
یکی دیگر از مسائل مهم در زمینه تجارت بین المللی که از سوی تاجران و بازرگانان اتفاق می افتد، کم اظهاری ارزش کالا است که به نوعی، نقطه مقابل بیش بود می باشد. کم اظهاری نیز نوعی تخلف گمرکی محسوب شده که در آن، تاجران مبلغ کالا را کمتر از مبلغ خریداری شده در سامانه ثبت می کنند. هر چند بیش بود و کم اظهاری هر دو نوعی تخلف گمرکی هستند، با این حال با هم تفاوت دارند.
کم اظهاری بر خلاف بیش بود، زمانی صورت می گیرد که تاجران، کالا هایی را با استفاده از ارز آزاد وارد کرده و با این هدف که مبلغ کمتری به عنوان حق گمرک پرداخت کنند، اقدام به کم اظهاری ارزش کالا می کنند. هر چند دقت در این نکته ضروری است که، در زمان انجام روند ترخیص کالا و ثبت سفارش و ارائه اظهارنامه گمرکی، قیمت تمامی کالا ها از طریق سامانه به دقت بررسی شده تا از بروز تخلفاتی مانند بیش بود یا کم اظهاری، جلوگیری شود.
اهمیت تعیین درست بیش بود
همان طور که گفته شد، انجام بیش بود در ارزش گذاری گمرکی کالا ها نوعی تخلف محسوب شده و تاجران با انجام این کار، مشمول مجازات و جریمه خواهند شد. بر این اساس، لازم است افرادی که قصد انجام بیش بود در محموله های تجاری خود را دارند، این کار را به میزان معقولی انجام داده تا تخلف گمرکی محسوب نشود.
انجام بیش بود، به گونه ای که تخلف گمرکی محسوب نشود، فرآیندی بسیار حساس بوده و لازم است تاجران، انجام این کار را به شرکت های بازرگانی و کارشناسانی این کار را انجام می دهند واگذار کنند تا بیش بود کالا در حد معقول و بدون عبور از قوانین و خط قرمز های ممنوعه گمرکی صورت گیرد. البته تنها برخی از شرکت های بازرگانی چنین کاری را برای مشتریان خود انجام می دهند.
اعتراض به بیش بود ارزش کالا چگونه است؟
همان طور که گفتیم، تمامی مدارک و مستندات ارائه شده برای ترخیص محموله های تجاری، در مراحل مختلف ثبت سفارش و تهیه اظهارنامه گمرکی، توسط کارشناسان با دقت بررسی شده و اطلاعات داده شده به سامانه جامع تجارت نیز، با اطلاعات سامانه های دیگر تطبیق داده می شود. این کار، به منظور جلوگیری از هرگونه تخلف از سوی تاجران و صاحبان کالا صورت می گیرد.
در برخی موارد که کارشناسان، متوجه بروز هر گونه تخلف مانند بیش اظهاری در ارزش کالا شده و این مسئله، موجب اختلاف نظر کارشناس مربوطه با صاحب کالا شود، پرونده محموله وارداتی با تخلف صورت گرفته، به دفتر مرتبط با این موضوع، در اداره گمرک ارجاع داده می شود. در این شرایط، کارشناسان در دفتر مربوطه، به مسئله بیش اظهاری ارزش کالا رسیدگی کرده و نظر خود را در مورد وقوع یا عدم وقوع این تخلف گمرکی، اعلام خواهند کرد.
اگر صاحب کالا و یا کارشناس مربوطه طرف مقابل او، از رای داده شده توسط گمرک کشور در زمینه تخلف بیش اظهاری ناراضی باشند، می توانند اعتراض خود را، به کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی یا کمیسیون بدوی برای حل اختلاف ارائه نمایند. در صورتی که یکی از طرفین اعتراض یعنی صاحب کالا، باز هم به رای داده شده اعتراض کند، لازم است پرونده تخلف گمرکی را به کمیسیون تجدید نظر ببرد. آخرین مرجع برای رسیدگی به اعتراضات در زمینه تخلف بیش اظهاری کالا، دیوان عدالت اداری است که در آن صورت، رای صادر شده توسط دیوان، لازم الاجرا بوده و باید هر دو طرفین اعتراض، نسبت به انجام آن اقدام نمایند.
قوانین گمرکی در زمینه بیش بود ارزش کالا
به طور کلی، گمرک کشور به عنوان مجری دولت، در زمینه اجرای سیاست های اقتصادی و کنترل روند واردات و صادرات کالا در کشور بوده و در راستای داشتن مدیریت بهتر و بی نقص، قوانین و مقررات مختلفی را برای تخلفات گمرکی از جمله بیش بود ارزش کالا وضع کرده است. برخی از مهم ترین قوانین وضع شده از سوی گمرک در زمینه بیش بود ارزش کالا، شامل موارد زیر می باشد:
- توقف فعالیت در صورت بروز بیش بود که در این قانون، کارشناسان گمرک با متوجه شدن بروز تخلف، می توانند ترخیص کالا را متوقف کرده و اسناد و مدارک مرتبط با ترخیص کالای گمرک و محموله وارداتی را نیز، توقیف نمایند.
- جریمه در صورت تایید بروز بیش بود در ارزش کالا که در این شرایط، صاحب محموله، مطابق با میزان تخلف انجام شده، مشمول جریمه خواهد شد.
- ثبت شکایت که در آن، صاحب کالا در صورت رد بروز تخلف بیش بود و تاخیر در ترخیص از سوی گمرک، می تواند نسبت به شکایت از گمرک، اقدام کند.
