شاید فکر کنید در مراودات تجاری ایران و چین، ایران تنها وارد کننده است؛ اما این موضوع اصلا درست نیست. همانطور که بازار ما به محصولات چینی نیاز دارد، بسیاری از محصولات و کالاهای ما هم به چین صادر می شوند. در مطالب گذشته شما را با مهمترین کالاهای صادراتی چین آشنا کردیم اما به نظر شما مهم ترین کالاهای صادراتی از ایران به چین کدام کالاها هستند؟ اصلا کشور چین با بالاترین شاخص تولید ناخالص داخلی و بیشترین صادرات کالا، نیاز به چه کالاهایی ایرانی دارد؟ در این مقاله مهم ترین کالاهای صادراتی از ایران به چین را معرفی می کنیم.
فهرست مطالب
- اهمیت صادرات به چین
- مهمترین کالاهای صادراتی ایران به چین: تحلیل بر اساس جغرافیا، فرهنگ و نیازهای بازار چین
- مهم ترین کالاهای صادراتی از ایران به چین کدامند؟
- سایر اقلام صادراتی از ایران به چین
- راهکارهای افزایش صادرات به چین
- مراحل صادرات کالا به چین
- نکات مهم در ارسال کالاهای صادراتی به چین
اهمیت صادرات به چین
چین دومین اقتصاد قوی دنیا را دارد. بزرگترین رقیب اقتصادی و تجاری آمریکا (یعنی کشور چین)، از صادرکنندگان بزرگ جهان می باشد. در چندین سال اخیر، نرخ بیکاری در چین زیر 5 درصد بوده است. انواع محصولات کشاورزی، صنعتی، معدنی و… در چین تولید شده و صادر می شوند. با این وجود در برخی قسمت ها کشور چین هم نیاز به واردات دارد. آمریکا، هنگ کنک، ژاپن، ویتنام، هند، هلند و تایلند اصلی ترین کشورهای وارد کننده کالاهای چینی محسوب می شوند. البته این آمار از لحاظ حجم واردات (برحسب درصد) می باشد. اکثر کشورهای آسیایی از جمله ایران، واردات گسترده ای از کشور چین دارند.
از طرفی بیشترین واردات محصولات به چین، از کشور ژاپن صورت می گیرد. تایوان، آمریکا، آلمان، استرالیا، برزیل و ویتنام نیز سایر کشورهایی هستند که بیشترین صادرات به چین را دارند. یکی از اصلی ترین مقاصد کالاهای ایرانی برای صادرات، کشور چین است. حدود یک درصد از واردات چین از ایران صورت می گیرد. موقعیت جغرافیایی کشور چین، دسترسی به آب های آزاد و گستردگی جغرافیایی چین، تجارت با این کشور را آسان کرده است. در سال 2020 واردات به چین رقمی بالغ بر 2055 میلیار دلار بوده است. این فرصت خوبی برای تولیدکنندگان ایرانی است که با تامین نیازهای وارداتی چین، به سودآوری خوبی دست پیدا کنند.
تجارت بین دو کشور ایران و چین از سالیان دور وجود داشته و سال های اخیر به اوج خود رسیده است. شرایط خوب سیاسی و اقتصادی بین دو کشور، فضایی برای معاملات کم دردسر و پرسود را ایجاد کرده است. همین مسئله تجار ایرانی را برای صادرات کالا به چین علاقمند کرده است. چین پرجمعیت ترین کشور جهان است؛ طبیعتا پیدا کردن یک محصول مناسب برای صادرات از ایران به چین، بازار هدف ارزشمندی را برای تجار ایجاد می کند.
مهمترین کالاهای صادراتی ایران به چین: تحلیل بر اساس جغرافیا، فرهنگ و نیازهای بازار چین
برای پیدا کردن کالای استراتژیک، بهتر است نگاه دقیق تری به جغرافیا، شرایط زندگی، ایده آل ها، اعتقادات و فرهنگ مردم چینی بیندازید. کشور چین با جمعیتی حدود 1.41 میلیارد نفر (برآورد 2023)، تقریباً یک پنجم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. مردم با ادیان مختلف در این کشور زندگی می‌کنند، اما بیشترین سهم متعلق به بودایی‌ها، پیروان ادیان سنتی چینی (مانند تائوئیسم و کنفوسیانیسم) و افراد بدون دین است. بر اساس آخرین آمار، مردان 51.1 درصد و زنان 48.9 درصد از جمعیت چین را تشکیل می‌دهند. از نظر تقسیمات جغرافیایی، حدود 60 درصد از جمعیت چین در مناطق شهری و 40 درصد در مناطق روستایی ساکن هستند. شناخت مهمترین شهرهای چین (مانند پکن، شانگهای و گوانگژو) می‌تواند در تحلیل شرایط این کشور مفید باشد. میانگین سنی جمعیت چین نیز حدود 38.4 سال برآورد شده است.
1. تأثیر جغرافیا و جمعیت بر نیازهای چین
- جمعیت شهری (60%): شهرهای بزرگی مانند پکن، شانگهای و گوانگژو تقاضای بالایی برای کالاهای مصرفی باکیفیت، مواد غذایی فرآوری‌شده و محصولات لوکس دارند.
- جمعیت روستایی (40%): نیاز به کالاهای اساسی، محصولات کشاورزی و صنایع دستی در این مناطق بیشتر است.
- میانگین سنی 38.4 سال: نشان‌دهنده‌ی بازار فعال برای محصولات سلامت و مراقبت‌های پزشکی است.
2. تأثیر فرهنگ و اعتقادات بر انتخاب کالاهای صادراتی
- ادیان غالب (بودیسم، تائوئیسم، کنفوسیانیسم): تقاضا برای محصولات گیاهی، داروهای سنتی و عرقیات طبیعی (مانند زعفران و گل‌محمدی) در چین بالاست.
- سبک زندگی مدرن: افزایش تقاضا برای غذاهای حلال، محصولات ارگانیک و سوغاتی‌های فرهنگی (مانند فرش دست‌باف و صنایع‌دستی ایرانی).
ایران می‌تواند با تمرکز بر محصولات معدنی، کشاورزی و صنایع دستی، سهم خود را در بازار این کشور افزایش دهد. شناخت دقیق نیازهای شهری و روستایی چین و تطابق کالاها با ترجیحات فرهنگی این کشور، کلید موفقیت در صادرات به چین است.
مهم ترین کالاهای صادراتی از ایران به چین کدامند؟
با توجه به تحلیل فوق، کالاهای استراتژیک صادراتی ایران به چین در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
1. محصولات معدنی و پتروشیمی
- نفت خام و فرآورده‌های نفتی (بزرگترین بخش صادرات ایران به چین): چین برای تولیدات صنعتی خود نیاز به مواد اولیه دارد. مواد اولیه و مواد نفتی مورد نیاز چین از کشورهای خاورمیانه از جمله ایران تامین می شوند. زغال سنگ از مواد معدنی است که در چین تقاضای زیادی دارد.فرآورده های نفتی از مهم ترین موارد صادراتی ایران به چین هستند. همچنین یکی از مهم ترین فرآورده های نفتی صادراتی، قیر است. از مزایای قیر و سایر فرآورده های نفتی این است که این محصولات حجم کمتری نسبت به بشکه های نفت خام دارند و راه های نقل و انتقال آن ها بیشتر است. متقاضیان فرآورده های نفتی در خارج از ایران بسیار زیادند و ارائه محصول، نسبت به فروش نفت خام سوداوری بیشتری دارد. همه این موارد به علاوه تعداد تراکنش های بانکی کمتر نسبت به صادرات نفت خام، باعث می شود که صادرات فراورده هایی همچون قیر، در شرایط تحریم ساده تر باشد.
- فلزات اساسی: سنگ‌آهن، فولاد، آلومینیوم، روی و مس (چین به‌عنوان بزرگترین مصرف‌کننده‌ی فلزات اساسی) از جمله فلزاتی هستند که صادرات زیادی به مقصد چین دارند. این محصولات در صنایع کشور چین کاربرد فراوانی دارند. سنگ کروم و سنگ روی نیز برای صادرات از ایران به چین بسیار مناسب هستند.
- پتروشیمی و محصولات شیمیایی (متانول، اوره، پلی‌اتیلن)
2. صنایع دستی و کالاهای فرهنگی
- فرش دست‌باف و گلیم (به‌عنوان کالای لوکس و هنری)
- صنایع‌دستی مسی و سفالی (مورد توجه گردشگران و کلکسیونرها)
3. آبزیان
از گذشته های دور، صادرات ماهی و آبزیان دیگر از ایران به چین مرسوم بوده است. کشور چین بزرگترین خریدار محصولات دریایی ایران است. در حال حاضر تقریبا 50 درصد صادرات ماهی و آبزیان ایران، به کشورهای شرق آسیا مثل چین، ویتنام، تایوان و کره جنوبی صادر می شوند. میگو، ماهی، خرچنگ، خاویار، ماهی های مرکب و مارماهی ها عمده آبزیانی هستند که از کشور ما به چین صادر می شوند.
4. صادرات هزارلا
صادرات بخش های حرام و غیر خوراکی دام ها که در داخل کشور مصرف نمی شوند و مشتری ندارند، در سال های اخیر رشد زیادی کرده است. امروزه شرکت های پروتئینی مختلفی در سطح کشور به صادرات هزارلا، تاندون، نرینگی، زردپی، نخاع و آئورت گاو و گوسفند می پردازند. این محصولات فرآوری شده و به سایر کشورهای آسیایی صادر می شوند. فرآوری این محصولات زیر نظر ناظران شرعی و متخصصان دامپزشکی انجام می شود.
5. مواد خوراکی
در بخش صادرات محصولات غیرنفتی، صادرات مواد غذایی و خوراکی ایران همیشه در صدر قرار دارد. انواع میوه های تازه (انار، کیوی، انگور)، سبزیجات، گیاهان محلی و دارویی، خشکبار (از جمله پسته، بادام، گردو، فندق، انجیر، و کشمش) و زعفران و گل محمدی مرغوب ایرانی از ایران به مقصد چین صادر می شوند.
6. صنایع دستی
صنایع دستی کشاورزی و دامداری، از دیگر اقلام و کالاهای صادراتی از ایران به چین هستند. پنبه، پوست حیوانات، انواع کفپوش، پارچه های سنتی با طرح ها و تزئین های زیبا، انواع شیشه های تزئینی، محصولات چرمی، فرش و سایر محصولات زینتی نمونه هایی از این موارد می باشند.
سایر اقلام صادراتی از ایران به چین
علاوه بر مواردی که معرفی کردیم، مهم ترین محصولات و کالاهای صادراتی از ایران به چین عبارتند از:
- کنسانتره و هیدروکسید سدیم
- بنزن و پلی اتیلن و اوره و پلى کلرو وینیل
- تنباکو
- انواع سنگ های معدنی، سنگ های تزئینی، ساختمانی و…
- موم های مصنوعی
- انواع محصولات پلاستیکی
- کاغذ، مقوا و تخته
- اترهاى مونوبوتیلیک، ترى کلرو اتیلن، اترهاى سیکلانیک، اترمونولیک هاى اتیلن گلیکول و اتر دى اتیلیک
- خمیر چوب
- و…
راهکارهای افزایش صادرات به چین
- بسته‌بندی جذاب و متناسب با سلیقه چینی‌ها
- استفاده از پلتفرم‌های تجارت الکترونیک چینی (مثل علی‌بابا و JD.com)
- بررسی دقیق استانداردهای واردات چین (به‌ویژه برای مواد غذایی)
- توسعه روابط تجاری با شرکت‌های توزیع‌کننده چینی
مراحل صادرات کالا به چین
بعد از اینکه محصول استراتژیک خود را برای صادرات به چین انتخاب کردید، نوبت به این می رسد که مراحل صادرات کالا به چین را طی کنید. قبل از هر چیزی مطمئن شوید که کالای انتخابی تان جزو لیست کالاهای ممنوعه صادراتی نباشد. بعد از آن برای صادرات نیاز به اخذ یک سری مجوز و گواهینامه دارید که باید ابتدا با مجوز های صادرات کالا . به طور کلی مراحل صادرات به چین عبارتند از:
1. تأسیس شرکت و افتتاح حساب
تأسیس شرکت و افتتاح حساب اولین قدم ها برای شروع صادرات کالا هستند. بعد از افتتاح شرکت می توانید کالای صادراتی تان را تولید کرده و یا آن را خریداری کنید. برای انجام مراودات مالی با چین، باید یک حساب بانکی در کشور چین ایجاد کنید.
2. بازاریابی و یافتن مشتری
گام اساسی در فروش کالاهای صادراتی به چین، بازاریابی کالا و پیدا کردن مشتریان بالقوه است. بازاریابی می تواند به روش سنتی (مذاکره و معرفی حضوری) و یا استفاده از روش های مدرن انجام شود. بازاریابی از طریق وب سایت و شبکه های اجتماعی، بروز ترین روش های پیدا کردن مشتری و فروش موثر هستند. شرکت در نمایشگاه های بین المللی و نمایشگاه مجازی، از دیگر روش های پیدا کردن مشتری چینی می باشند. برای بازاریابی هر چه بهتر، باید ویژگی های رقابتی تان را افزایش دهید. این اتفاق با آنالیز دقیق بازار هدف اتفاق می افتد.
3. مذاکره و پیش‌فاکتور (پروفرما اینویس)
وقتی مشتری شما را پیدا کرد، وقت آن می رسد که کالا را به او بفروشید. مشتری معمولا از شما می خواهد تا لیست مشخصات محصولاتتان را برایش ارسال کنید. در صورت مناسب بودن محصول، مشتری می خواهد تا برایش پیش فاکتور بفرستید. پروفرما اینویس یا همان پیش فاکتور کالا که حاوی مشخصات کالا می باشد، از مدارک مهم بازرگانی است که باید با دقت و جزئی نگری صادر شود.
4. آماده‌سازی و بسته‌بندی کالا
بعد از رسیدن به توافق با خریدار، طبق قرارداد صورت گرفته، باید کالا را آماده کرده و ارسال کنید. بسته به نوع کالایی که ارسال می کنید، مدل بسته بندی خیلی مهم است. محصول باید طوری بسته بندی شود که در زمان حمل و نقل آسیبی به آن وارد نشود.
5. انجام امور گمرکی
انجام امور گمرکی و پرداخت هزینه های گمرکی گام مهمی در صادرات می باشد. صادر کننده باید CIF کالا را بپردازد. CIF شامل قیمت کالا در ایران، هزینه بیمه، بسته بندی، حمل و نقل و سایر هزینه های مربوط به کالا است. همچنین هزینه های مربوط به اولین دفتر گمرکی بر عهده صادر کننده است.
6. حمل‌ونقل و بیمه
برای ارسال بار باید با یکی از شرکت های حمل و نقل به توافق برسید و با آن ها قرارداد ببندید. طبق ضوابط حمل، بار شما باید بیمه شود، تا در صورت بروز مشکل برای بار، بیمه ضرر وارد شده را جبران نماید. صادرات به چین می تواند از طریق مسیر هوایی، دریایی و زمینی انجام شود. بسته به توافقی که در قرارداد صورت گرفته، باید روش حمل را مشخص کنید.
7. گواهی بازرسی کالا
مرحله بعدی مرحله کسب گواهی بازرسی است. به این منظور خریدار و فروشنده می توانند با یک شرکت بازرسی کالای بین المللی (که مورد تایید دو طرف معامله است) قرارداد ببندند، تا گواهی بازرسی مورد نیاز را برای این مرحله دریافت کنند.
8. صدور فاکتور نهایی و ترخیص کالا
صدور فاکتور فروش نهایی مرحله بعدی است که باید طی شود. این فاکتور توسط صادرکننده تهیه شده و باید به تایید اتاق بازرگانی برسد. در مرحله آخر، شرکت حمل و نقل با داشتن جواز خروج کالا از گمرک، بار را بارگیری کرده و به چین می برد.
نکات مهم در ارسال کالاهای صادراتی به چین
کشور چین به عنوان بزرگترین شریک تجاری فعلی ایران، گزینه مناسبی برای مراودات بازرگانی است. علاوه بر واردات از چین، تجار می توانند سرمایه گذاری ویژه ای در بخش صادرات از ایران به چین انجام دهند. اگر شما هم به فکر صادرات به چین هستید، شرایط خوبی از لحاظ همکاری دو کشور در انتظار شماست. اگر برای اولین بار قصد دارید به چین محصولی صادر کنید، قبل از هر چیزی به خوبی تحقیق کنید و از مشاوره های افراد متخصص کمک بگیرید.
در رابطه با نیازهای ضروری چین برای واردات کالا به خوبی تحقیق کنید؛ با توجه به اینکه کشور چین در زمینه های مختلف تولیدات گسترده ای دارد، محصول شما حتما باید ویژگی های رقابتی خاصی داشته و یا اصلا در چین وجود نداشته باشد. برای مثال کیفیت فرش دستبافت ایرانی و خشکبار و زعفران با کیفیت ایران، در هر شرایطی مشتریان ویژه خود را در کشورهای مختلف دارد. تحقیقات بازار به شما کمک می کند تا با چشم باز و آگاهی کافی اقدام به انتخاب محصول مناسب جهت صادرات نمایید.
علاوه بر بازاریابی به روش سنتی و آنلاین، سعی کنید که با نهادها و سازمان های مهم ارتباطتان را حفظ کنید. شناخت سایت ها و منابع چینی، به شما در زمینه پیدا کردن مشتریان بالقوه کمک زیادی می کند. ثبت شرکت بازرگانی، افتتاح شعبه در چین، سفر به چین و مذاکره با خریدار، حضور در صفحات و شبکه های اجتماعی و استفاده از اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین همگی مواردی هستند که باعث موفقیت شما در فروش کالاهای صادراتی به چین می شوند.