کشتی های باربری از مهم ترین عناصر حمل و نقل بین المللی کالا محسوب می شوند. بیش از 80 درصد مواد اولیه و کالاها، توسط انواع کشتی باربری بین کشورها جابجا می شوند. انتخاب کشتی مناسب، در کاهش هزینه های حمل و نقل و تامین سلامت محصول اهمیت زیادی دارد.
کشتی های باری همگی برای حمل ونقل بین المللی بار در نظر گرفته شده اند. با این وجود بر اساس نوع باری که این کشتی ها جابا می کنند، می توان آن ها را در 7 دسته طبقه بندی کرد. در این مطلب انواع کشتی باربری که در حمل و نقل بین المللی در دریا و اقیانوس ها استفاده می شود را معرفی می کنیم.
معیار تقسیم بندی کشتی های باری
انواع مختلفی از کشتی ها به منظور حمل و نقل مسافر، حمل کالا و امور نظامی مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به اینکه ماهیت کالاهایی که از طریق دریا منتقل می شوند متفاوت است، برای جابجا کردن آنها نیاز است که از کشتی های متنوعی استفاده شود. انتقال برخی بارها ، شرایط ویژه و مشخصی دارند که یک کشتی باید بتواند این شرایط را مهیا کند. برای مثال کشتی که برای حمل دارو و لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده می شود با کشتی که برای حمل مواد شیمیایی کاربرد دارد متفاوت است.
مسیر حرکت کشتی باربری، اندازه کشتی، سرعت و…، فاکتورهای بعدی هستند که اجازه عبور کشتی در مسیرهای متفاوت دریا و اقبانوس را می دهند. معیارهای تقسیم بندی کشتی های باربری به ظرفیت آن ها و همچنین قدرت حمل آنها بستگی دارد، از این رو لازم است که با بررسی انواع گوناگون کشتی های باربری نوع درست و مناسب کشتی باربری را جهت حمل بار خود بشناسیم.
معرفی انواع کشتی های باربری
هر کشتی بر اساس نوع کالا و باری که جابجا می کند، در گروه خاصی از انواع کشتی باربری قرار می گیرد. ویژگی های هر محموله، به معنای شرایط خاص جابجایی است و برای جابجایی آن باید مناسب ترین کشتی برای حمل انتخاب شود.
Ships
کشتی های باربری عمومی
کشتی های باربری عمومی، ظرفیت مناسبی برای جابجایی بار داشته و در مسیرهای طولانی مورد استفاده قرار می گیرند. این کشتی ها انبارهای پهنی دارند؛ به همین دلیل از این نوع کشتی های حمل و نقل دریایی بیشتر برای حمل بارهای بزرگ استفاده می شود. لازم به ذکر است که کشتی های عمومی فضایی برای نگهداری کانتینرهای معمولی ندارند.
در این کشتی ها جرثقیل هایی تعبیه شده است که جهت انجام عملیات بارگیری و تخلیه بار در بنادر استفاده می شود. برای حمل بارهای موجود در بنادری که از امکانات زیادی بهره مند نیستند، از این نوع کشتی استفاده می شود. از کشتی های عمومی برای نگهداری و انتقال بارهایی مثل چوب، فولاد، آهن و… استفاده می شود.
کشتی دارای کانتینر
کشتی های دارای کانتینر (Cantainer Ships) از مهم ترین انواع کشتی باربری هستند. بیش از نصف حمل و نقل های دریایی، توسط کشتی های کانتینری صورت می گیرد. کشتی های Cantainer Ships کشتی های خودکاری هستند که توسط جرثقیل ها بارگیری و تخلیه می شوند. این کشتی ها به منظور حمل و نقل انواع کانتینرهای استاندارد ساخته اند. کشتی های دارای کانتینر می توانند کانتینرهای 20ft، 40ft، 45ft را حمل و نقل کنند.
بزرگترین کشتی کانتینری Emma Maersk است.
کشتی های باربری نفتی
کشتی های تانکری از انواع کشتی باربری هستند که برای اهداف مختلفی ساخته می شوند. مهم ترین انواع کشتی های تانکری شامل تانکرهای نفتی، تانکرهای گاز مایع، تانکرهای مواد شیمیایی و تانکرهای نوشیدنی می باشد.
کشتی تانکر نفتی (Oil Tankers)، از انواع کشتی باربری است که از آن برای حمل و نقل نفت خام استفاده می شود. این کشتی ها دارای مقاومت ساختاری بوده و در برابر نفت عایق هستند. برای پر و خالی کردن نفت در کشتی، از سیستم پمپ استفاده می شود. با توجه به ابعاد بزرگ این کشتی ها، لازم است که حتما از دریاهای عمیق تردد کنند. اندازه این نوع کشتی بسیار بزرگ بوده و کشتی نفتی می تواند تا 2 میلیون بشکه نفتی را بارگیری و حمل کند.
کشتی حمل گاز
از انواع کشتی باربری می توان به کشتی حمل گاز اشاره کرد. این نوع کشتی ها در دسته نفتکش ها قرار دارند، اما از تکنولوژی پیشرفته تری برای حمل و نقل گازها بهره می برند.
کشتی های حمل گاز برای جابه جا کردن گازهای مختلفی همچون گازهای طبیعی مایع یا LNG و حمل گازهای پترولم یا LPG مورد استفاده قرار می گیرند. حامل گاز LNG از محیطی با دمای 50 درجه سانتی گراد و حامل گاز LPG از دمای 17 درجه سانتی گراد برای حمل گاز استفاده می کند.
کشتی حمل گاز LNG
کشتی فله بر
کشتی های باربری فله بر، یکی از انواع دیگر کشتی های باربری هستند که برای حمل کالاهای بسته بندی نشده یا فله استفاده می شوند. چنین حامل هایی برای محموله های بسته بندی شده (از جمله سیمان، گندم، شکر)، محموله های پالت شده (از جمله رنگ ها، مواد شیمیایی) و همچنین برای مواد معدنی (زغال سنگ، سنگ آهن)، غلات غذایی، الوار و سایر محصولات مشابه استفاده می شوند.
در هر سفر دریایی، تنها می توان یک یا دو نوع محموله را توسط کشتی های فله بر جابجا کرد. کشتی های فله بری (Bulk Carrers)، برای بارگیری و یا خالی کردن بار از جرثقیل های قاشقی شکل استفاده می کنند.
کشتی یخچال دار
از کشتی های باربری یخچال دار (Reefer Vesseh)، جهت حمل کالاهای فاسدشونده از جمله مواد غذایی و دارو استفاده می شود. در کشتی های ریفری معمولا 3 تا 5 سردخانه وجود دارد و محموله ها بر اساس نوعشان، درون این سردخانه ها قرار می گیرند. عمده محصولات غذایی که با این کشتی ها جا به جا می شوند شامل سبزیجات، گوشت، میوه ها، لبنیات، محصولات پروتئینی و… است.
کشتی های حمل دام
از این کشتی ها برای جابجایی حیوانات استفاده می شود. توجه به اینکه بار این کشتی ها موجودی زنده است، جابجایی کشتی از حساسیت بالایی برخوردار است. طراحی کشتی های دام بر، باید ویژگی های اختصاصی مورد نیاز دام از جمله فضای تغذیه، دفع و سیستم تهویه مناسب را داشته باشد.
این کشتی ها دارای انواع سقف باز و بسته هستند. آن دسته از کشتی هایی که دارای سقف باز هستند، برای حمل تعداد بالای دام استفاده می شوند. اما کشتی هایی که سقف بسته دارند، تعداد دام کمتری نسبت به مدل قبلی را حمل می کنند.
کشتی های Ro-Ro
Ro-Ro مخفف Roll-on/roll-off است. کشتی های Ro-Ro نقش مهمی در حمل و نقل ماشین آلات ایفا می کنند. این دسته از انواع کشتی باربری، برای حمل و نقل انواع خودروی سواری، اتوبوس، کامیون، جرثقیل، ماشین آلات کشاورزی، هواپیما و… مناسب است.
این کشتی ها بستر و امکاناتی برای غیرمتحرک کردن هر نوع وسیله چرخداری را دارند. بعضی از کشتی های Ro-Ro برای حمل وسایل نقلیه فضاهایی دارند و بعضی از آنها نیز دارای کانتینر مخصوص هستند.
کشتی های Ro-Ro امکاناتی برای غیرمتحرک کردن انواع وسیله نقلیه و چرخدار دارند.
شناورهای چند منظوره
این کشتی ها، انواع مختلفی از کالاها از جمله محموله عمومی و خاص را جابجا می کنند. سیستم ذخیره سازی این شناورها به صورتی است که در بخش های مختلف، بتوان کالاهایی با ویژگی های متنوع را نگهداری کرد. این شناورها برای تخلیه بار، نیاز به کشتی هایی دارند که بار را از دریا تحویل بگیرد، چرا که این کشتی های غول پیکر، امکان حمل و نقل ساحلی را ندارند.
کلام آخر
حمل و نقل دریایی، پر استفاده ترین روش جابجایی بین المللی بار است. انواع کشتی باربری هزاران تن بار را با هزینه منطقی بین دریاها و اقیانوس ها جابجا می کنند. جهت جابجایی امن و مطمئن بار، شناخت انواع کشتی های حمل بار، ضروری است. در این مطلب انواع کشتی باربری از جمله کشتی باری عمومی، کانتینری، تانکردار و رول-آن/رول آف را معرفی کردیم.
برخی از این کشتی ها با توجه به اندازه بزرگی که دارند، تنها مسیرهای دریایی خاصی را می توانند طی کنند. این کشتی ها معمولا از آب های آزاد عبور می کنند و تخلیه بار آن ها نیز توسط کشتی های دیگر، در دریا صورت می گیرد. امیدواریم مطالعه این مطلب برایتان مفید باشد.