صادرات و واردات دو رکن مهم در تجارت هر کشور هستند که پایه های اقتصاد را مستحکم کرده و سلامت آن را در جامعه حفظ می کنند. به نظر می آید واردات در هر کشور اهمیت بیشتری داشته باشد اما این ادعا تا چه حد درست است؟ همانطور که می دانید کشورها در صورت تولید محصولات و کالاهای مازاد اقدام به صدور کالا در کشورهای نیازمند می کنند. حال آن که واردات زمانی انجام می گیرد که محصول مد نظر در کشور دچار کاهش شده باشد و یا به زودی با کمبود آن مواجه شوند، بنابراین واردات از این لحاظ اهمیت زیادی دارد و افزایش سقف واردات برخی کالاها در جوامع مختلف بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله نکاتی پیرامون افزایش سقف واردات کالاها مهم را مطرح خواهیم کرد.

اعمال سقف واردات برای کالاها

از آنجایی که تمام واردات در کشور بعد از ثبت نام در سامانه جامع تجارت امکان پذیر است، تعیین سقف واردات کالا نیز توسط وزارت صمت کشور انجام می شود که اخیرا وزارت صنعت، معدن و تجارت کشور طی ابلاغیه ای سقف واردات تمامی کالاها را افزایش داد اما نکاتی وجود دارد که به بررسی آن ها می پردازیم. همانطور که می دانید تورم در کشور ایران نسبتا بالاست و عوامل متعددی در آن دخیل هستند. واردات کالاها تا حدودی در این امر دخیل بوده اما در صورت برنامه ریزی درست می تواند حتی باعث کاهش نسبی نرخ تورم شود. به این ترتیب مسئولین مربوطه باید تا جای ممکن در تقاضای محصولات و کالاهای متنوع هر استان اطلاعات درستی کسب کنند و واردات کالا بر اساس قوانین مصوب انجام گیرد.

در بحث واردات تقاضای کاذب می تواند مشکلات زیادی ایجاد کند، لذا لازم است چاره ای در این خصوص اندیشیده شود. در نظر گرفتن سابقه واردات در سیستم های مرطوبه تا حدی می تواند بر تقاضای واقعی نظارت داشته باشد و کنترل جامعی بر آمار آن ایجاد کند. وزارت صمت نیز از این راهکار بهره گرفته و تمامی کالاهای وارداتی را مشمول ثبت سابقه واردات قرار داده است. به دستور وزارت صمت و در ماه های اخیر دستوری در پی سیستمی کردن حدود 300 کالا و ایجاد بخش سابقه واردات برای آن ها اجرا شده است. به این ترتیب میزان کنترل در این حیطه افزایش خواهد یافت.

بر این اساس مشخص گردیده است که میزان واردات هر کالا باید بر اساس میانگین واردات محصول مد نظر در دو سال اخیر انجام گیرد. البته پیش از ابلاغیه مذکور این روش برای 60 ردیف محصول به صورت نمونه انجام می شد و اکنون تعداد ردیف به 230 افزایش یافته است که مجموعا 300 محصول را زیر مجموعه قرار می دهد. نظارت در این بخش به عهده واحدهای هر استان در بخش سازمان صنعت و معدن انجام می گرفت و اکنون دسترسی به سابقه واردات نیز توسط این مراکز صورت می گیرد.

تعیین شرایط افزایش سقف واردات

وزارت صمت در مصوبه ای سقف ارزشی واردات کالاها را مشخص کرده است. لازم به ذکر است که ارزش گذاری بر حسب رتبه بندی اعتباری انجام گرفته و جزئیات آن در مصوبه ذکر شده است. به این منظور برای دریافت کارت بازرگانی توسط افراد لازم است به سایت اعتبارسنجی مراجعه کرده و رتبه بندی را در این بخش جست و جو کنند. اگر رتبه بندی در سال اول به دلایل مختلف در سقف مشخص شده انجام نگرفت 500 هزار دلار برای آن در نظر گرفته می شود. سقف واردات و ارزش آن در هنگام ثبت سفارش انجام می گیرد.

در این تبصره ذکر شده در صورتی که بدهی های گمرکی تسویه شده باشد به سقف ارزش واردات به اندازه همان مبلغ تسویه شده اضافه می شود. در این سامانه علاوه بر موارد گفته شده تعداد رشته ها کسب و کار و انواع آن طبق رتبه بندی مشخص می گردد. این مورد به ویژه برای محصولات ضروری و کالاهای اساسی به دقت رعایت می شود. هر گونه تغییر در افزایش سقف واردات به شکل موردی و تحت نظارت وزارت صمت انجام می گیرد. حال اگر سقف مشخص شده برای دارندگان کارت بازرگانی کافی نباشد لازم است از طریق دیگری اقدام شود تا افزایش سقف واردات اعمال شد.

این امتیاز در سه صورت به افراد تعلق می گیرد:

1. در صورتی که ثبت سفارش برای برطرف نمودن نیازهای مراکز تولیدی باشد که دارای پروانه بهره برداری هستند.
2. افراد حقوقی که تمام واحد تولیدی و یا بیشتر از 50 درصد آن را تحت مالکیت دارند.
3. همچنین افرادی که تحت مالکیت مورد مذکور باشند.

واردات در برابر صادرات خود

یکی از مصوبات واردات این است که واردات باید در محل صادرات کالا انجام گیرد و این مسئله مشکلات متعددی را ایجاد کرده است. مشکلی که واردات در برابر صادرات خود ایجاد کرده مربوط به محدودیت در سابقه واردات بوده و در ورود کالاهای آماده به مصرف موانع به وجود می آورد. این مصوبه سبب شده امکان واردات فقط برای کسب و کارهایی که صادرات کالا انجام می دهند وجود داشته باشد. بنابراین از وزارت صمت انتظار می رود اقدامات لازم را برای شفاف سازی این مسئله انجام دهد و تمهیدات را در سامانه جامع تجارت اعمال کند.