جابجایی و حمل و نقل امروزه به عنوان یک صنعت محسوب شده و از اهمیت و تاثیر زیادی در اقتصادی بین المللی برخوردار است. برای ورود به این صنعت بهتر است با برخی از اصطلاحات فنی و تخصصی آن آشنا شوید. یکی از این اصطلاحات مهم، CBM است. ما در این مطلب قصد داریم در مورد این واژه، نحوه محاسبه و اندازه گیری آن و همچنین تاثیر آن در هزینه های حمل و نقل با شما صحبت کنیم. پس تا پایان همراه ما باشید.
CBM چیست؟ نحوه محاسبه آن چگونه است؟
در یک تعریف ساده از CBM می توان گفت، این اصطلاح به معنای متر مکعب بوده و نوعی واحد اندازه گیری برای محاسبه حجم و در نهایت هزینه حمل بار محسوب می شود. محاسبه CBM بسیار راحت بوده و همه افراد با کمی تجربه می توانند این محاسبه را انجام دهند. برای به دست آوردن CBM بار و محموله، باید طول، عرض و ارتفاع کالا و یا بسته بندی آن را اندازه گیری کنید. برای این کار ابتدا باید واحد اندازه گیری خود را از بین واحد های متریک یا امپریلیستی انتخاب کنید. نکته مهم اینجاست که همیشه بسته ها به یک شکل و یا دارای ابعاد هم اندازه نیستند، مثلا ممکن است برخی به شکل استوانه باشند. بنابراین باید به روش های محاسبه CBM آشنایی داشته باشید. در ادامه نحوه محاسبه برخی از شکل های رایج بسته بندی کالا ها را توضیح خواهیم داد.
CBM مربع یا مستطیل
محاسبه میزان و مقدار CBM بسته های مربع یا مستطیل شکل بسیار راحت است. هر فردی که از سواد کافی برخوردار باشد، به راحتی می تواند آن را محاسبه کند. برای این کار باید اندازه طول، عرض و ارتفاع مربع یا مستطیل را گرفته و در هم ضرب کنید. به عنوان مثال، چنانچه بسته بندی کالای مورد نظر دارای 3 متر طول، دو متر عرض و یک متر ارتفاع باشد، با ضرب این اعداد در یکدیگر به عدد 6 خواهید رسید.
CBM استوانه ای
همانطور که گفتیم همه بسته ها به یک شکل و یک اندازه نیستند. یکی دیگر از بسته بندی های رایج در صنعت حمل و نقل، بسته بندی های استوانه ای شکل هستند. برای محاسبه CBM اینگونه بسته ها نیاز به اندازه گیری شعاع دایره بسته بندی مورد نظر دارید. همانطور که می دانید شعاع دایره نصف قطر آن است. برای به دست آوردن CBM باید شعاع را به توان دو رسانده و در ارتفاع مورد نظر ضرب کنید.
CBM اشکال نامنظم
برخی بسته بندی ها هم هستند که هیچ شکل خاصی نداشته و متناسب با کالای مورد نظر، بسته بندی نامنظم دارند. برای محاسبه CBM اینگونه از بسته بندی ها باید بیشترین میزان طول و عرض و ارتفاع بسته بندی را پیدا کرده و آن ها را در هم ضرب کنید. این عمل همانند محاسبه CBM مربع و مستطیل است. برای محاسبه حجم بار در تمامی اشکال بسته بندی ها می توانید به راحتی از ماشین حساب های تخصصی و یا حتی ساده استفاده کنید.
CBM چه نقشی در حمل و نقل دارد؟
همانطور که متوجه شدید، CBM حجم بار و یا محموله مورد نظر شما را مشخص می کند. حمل و نقل محموله ها به شکل های مختلفی از قبیل هوایی، دریایی و زمینی صورت می گیرد. برای حمل و نقل از طریق هر کدام از این راه ها باید اصول و مقرراتی را رعایت کرد. حجم بار باید با توجه به قوانین، ظرفیت هواپیما، کشتی و یا ماشین های باربری همخوانی داشته باشد. همچنین وزن محاسبه شده می تواند هزینه حمل و نقل را نیز مشخص کند.
بنابراین باید در محاسبه CBM محموله ها دقت زیادی داشت تا هزینه اضافه ای پرداخت نشود. با محاسبه وزن حجمی محموله ها می توان وسیله حمل متناسبی را انتخاب کرد. همچنین نحوه بارگیری و چیدمان جعبه ها در داخل کانتینر ها نیز به شکل اصولی و مشخصی انجام خواهد شد. همانطور که اشاره کردیم در هر کدام از روش های حمل و نقل، نحوه محاسبه CBM متفاوت است. در ادامه به بیان نحوه محاسبه CBM در مسیر های مختلف حمل و نقل خواهیم پرداخت.
نحوه محاسبه CBM در حمل و نقل هوایی
در حمل و نقل هوایی برای محاسبه CBM از روش خاصی استفاده می شود. در این روش تمامی اندازه گیری ها باید به سانتی متر باشد. ابتدا طول، عرض و ارتفاع را در هم ضرب کرده و سپس عدد به دست آمده را بر عدد 6000 تقسیم می کنید. با این کار چگالی محموله بر حسب کیلوگرم به دست خواهد آمد. با به کارگیری این فرمول به راحتی می توانید برای حمل و نقل از راه هوایی، متناسب با حجم و فضای موجود، برنامه ریزی کنید.
محاسبه CBM در حمل و نقل دریایی
برای اندازه گیری CBM در حمل و نقل دریایی، ابتدا باید ابعاد بسته بندی کالا را بر اساس متر اندازه گیری کنید. بعد از اندازه گیری طول، عرض و ارتفاع، آن ها را در هم ضرب کرده و عدد به دست آمده را بر 1000000 تقسیم می کنید.
فاکتور های محاسبه هزینه های حمل و نقل
علاوه بر CBM فاکتور های دیگری نیز در تعیین هزینه های حمل و نقل موثر هستند. هر کدام از این فاکتور ها نیز به نوعی متاثر از CBM یک محموله خواهند بود. آشنایی با این فاکتور ها موجب می شود افراد بتوانند محاسبه دقیقی از هزینه های حمل و نقل داشته و برنامه ریزی متناسبی انجام دهند. این فاکتور ها عبارتند از:
- هزینه های جابجایی ترمینال: هزینه های جابجایی دربرگیرنده موارد زیادی می شوند که شامل هزینه هایی مانند تجهیزاتی که در پایانه های مبدا و مقصد مورد استفاده قرار می گیرند و یا استفاده از نیروی انسانی برای تخلیه یا بارگیری کانتینر ها و حمل و نقل محموله ها، خواهد شد. هزینه های جابجایی به طور مستقیم با میزان و حجم بار در ارتباط بوده و هر چه حجم بار بیشتر باشد نیاز به ماشین آلات و نیروی کار برای جابجایی بیشتر خواهد بود.
- هزینه های حمل و نقل داخلی: هزینه حمل و نقل داخلی، شامل هزینه جابجایی بار از انبار کانتینر داخلی و ایستگاه باربری کانتینری به بندر بارگیری مورد نظر و بالعکس است.
- ضریب تعدیل ارز: همانطور که می دانید نرخ ارز به طور همیشگی دچار نوسان می شود. برای جبران نوسانات نرخ ارز اپراتور ها هزینه اضافی را به نرخ مبادله پایه اضافه می کنند.
- ضریب تنظیم بانکر: ضریب تنظیم سوخت که نام دیگر ضریب تنظیم بانکر است، برای محاسبه نوسانات قیمت سوخت به کار می رود. شرکت های حمل و نقل این مقدار را از افراد دریافت می کنند.
حمل بار با کانتینر
کانتینر یکی از مهمترین و پرکاربردترین وسایل برای حمل کالا ها و محموله های مختلف است. هر کانتینر ظرفیت و حجم محدودی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر می تواند به مقاله حمل کانتینر از چین مراجعه کنید. بنابراین باید در انتخاب اندازه و ظرفیت کانتینر دقت زیادی داشته باشید. برای این کار ابتدا بهتر است حجم محموله خود یا همان CBM را به دقت محاسبه کرده و بر اساس آن کانتینری با ظرفیت متناسب انتخاب کنید.
در برخی موارد بعد از محاسبه CBM خواهید دید که محموله شما برای حمل نیازی به کانتینر ندارد و آن ها را می توان با استفاده از ماشین های کوچکتر جابجا کرد. البته لازم به ذکر است که CBM معمولا برای محموله های زیر یک تن به کار می رود. برای محموله هایی با وزن بیش از یک تن هزینه های حمل و نقل بر اساس وزن محاسبه خواهد شد.
