بازرگانی واردات از چین سی دی آی اکسپرس

آشنایی با مهم ترین و پر کاربرد ترین اصطلاحات گمرکی (جامع)

Blog Author
اصطلاحات گمرکی

Travel agency banner template psd photo attachable promotional ad set

اشخاص حقیقی و حقوقی که به طور جدی و حرفه ای در زمینه تجارت و بازرگانی فعالیت می کنند و به نوعی سر و کار آن ها با معاملات بین المللی و واردات و صادرات کالاست، باید به خوبی با تمام اصطلاحات این حوزه آشنا باشند. یکی از مهم ترین مراحل واردات و صادرات، مرحله ترخیص بار از گمرک است. در این بخش اقدامات و فعالیت های متعددی صورت می گیرند و معمولا از اصطلاحات متعددی برای بررسی، ارزیابی، انبارداری و ترخیص بار از گمرک استفاده می شود. به همین جهت ما قصد داریم در این مطلب به صورت جامع، شما را با اصطلاحات گمرکی پرکاربرد آشنا کنیم تا بتوانید در صورت لزوم از آن ها استفاده کنید.

مهم ترین و پرکاربردترین اصطلاحات گمرکی

در پروسه واردات و صادرات کالا به خصوص در مرحله ترخیص بار از گمرک، تاجران و بازرگانان با عبارات و اصطلاحات متعددی سر و کار خواهند داشت که به آن ها اصطلاحات گمرکی می گویند. آشنایی با معنا و مفهوم این اصطلاحات برای تسهیل روند کار در گمرک ضروری است.

چه صاحبین بار برای ترخیص محموله از گمرک به شکل مستقل وارد عمل شوند و چه نمایندگانی را استخدام کنند، در هر صورت باید با این مفاهیم و اصطلاحات آشنا باشند. به طور کلی آشنایی با اصطلاحات بازرگانی و گمرکی این امکان را فراهم می سازد تا مراحل کار با سرعت و کیفیت بهتری انجام شوند و در فرایندهای مختلف واردات و صادرات، مشکلی متوجه افراد نگردد. در ادامه لیست جامعی از مهم ترین و پرکاربردترین اصطلاحات گمرکی را در اختیارتان قرار خواهیم داد.

1. تشریفات گمرکی

یکی از اصطلاحات گمرکی که در واحد گمرک بسیار مورد استفاده قرار می گیرد، تشریفات گمرکی است. صاحبین بار و نمایندگان آن ها باید به خوبی بدانند که منظور از تشریفات گمرکی چیست و چه کارهایی را شامل می شود؟ در تعریف کلی می توانیم بگوییم، تشریفات گمرکی به معنای کلیه فعالیت هایی است که وارد کنندگان یا نمایندگان آن ها باید برای ترخیص محموله از گمرک انجام دهند. از جمله این فعالیت ها می توانیم به احراز هویت، ارائه اظهار نامه گمرکی، تعهدات امنیتی، دریافت مجوزهای قانونی، بازرسی و ارزیابی گمرکی و ترخیص بار از گمرک اشاره کنیم.

2. بارنامه یا اسناد حمل

بارنامه یکی از پرکاربردترین اصطلاحات گمرکی است که به وفور آن را در بخش گمرک خواهید شنید. بارنامه به سندی اشاره دارد که شرکت حمل و نقل آن را صادر کرده و در اختیار صاحب و مالک بار قرار می گیرد؛ این سند شامل اطلاعات مهمی در رابطه با محصول است. به نحوی که در واحد گمرک برای بازرسی محموله از آن استفاده می شود. از جمله اطلاعات درج شده در بارنامه می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

صاحبین بار پس از دریافت بارنامه باید اطلاعات مندرج در آن را با مشخصات محموله تطبیق دهند تا از صحت و سلامت بار اطمینان حاصل کنند. همچنین در صورتی که اطلاعات موجود در بارنامه با مشخصات بار همخوانی نداشته باشد، از ترخیص آن در گمرک ممانعت به عمل خواهد آمد. بنابراین می توانیم بگوییم صدور بارنامه و درست بودن اطلاعات آن نقش بسیار مهمی در ترخیص بار از گمرک دارد.

3. حقوق و عوارض گمرکی

حقوق و عوارض گمرکی (Customs duty) از دیگر اصطلاحات گمرکی است که به مجموعه هزینه های پرداختی در واحد گمرک اشاره دارد. هر کشوری یک سری قوانین و مقررات در خصوص تعرفه های گمرکی دارد که این قوانین را در قالب یک لیست در اختیار وارد کنندگان کالا قرار می دهد. افراد موظف هستند مطابق با این دستورالعمل ها و با توجه به شرایط محموله، مبالغی را تحت عنوان حقوق و عوارض گمرکی به واحدهای مربوطه پرداخت کنند. می توانیم بگوییم عوارض گمرکی به نوعی در گروه مالیات غیر مستقیم قرار می گیرد که از قاچاق کالا و فرارهای مالیاتی جلوگیری به عمل می آورد.

4. اظهار نامه گمرکی

اگر اصطلاح اظهار نامه گمرکی به گوشتان خورد باید بدانید منظور سندی رسمی است که از آن برای شروع فرایندهای گمرکی استفاده می شود. صاحبین بار یا نمایندگان آن ها به کمک اظهارنامه گمرکی، محموله را به واحد گمرک معرفی می کنند و به این شکل پذیرش کالا در گمرک انجام می شود. بدون داشتن اظهارنامه گمرکی عملا فرایند گمرکی آغاز نمی گردد.

در گذشته اظهار کالا به گمرک به شکل دستی انجام می شد. اما امروزه این کار به صورت کاملا آنلاین صورت می گیرد. اظهارنامه گمرکی کلیه اطلاعات و مشخصات مربوط به کالا را در اختیار بازرسان گمرکی قرار می دهد تا بتوانند با اعتبار سنجی این اطلاعات، اجازه ادامه مراحل واردات یا صادرات را صادر کنند.

5. ترخیص کار گمرک

گاه برخی از تجار یا شرکت های وارد کننده به دلایلی همچون نداشتن زمان کافی، فعالیت های مربوط به ترخیص بار از گمرک را به عهده شخصی دیگر می گذارند. این فرد در واقع همان نماینده قانونی شرکت شناخته می شود که با داشتن وکالت نامه قانونی می تواند بدون نیاز به حضور صاحب بار، کلیه فعالیت های گمرکی را انجام داده و محموله را از گمرک ترخیص کند.

به این فرد در اصطلاحات گمرکی ترخیص کار گمرک یا Customs Broker گفته می شود. این فرد باید حتما از قبل، از واحد گمرک جمهوری اسلامی ایران، پروانه مخصوص به کارگزاری گمرکی را دریافت کرده باشد تا بتواند به صورت قانونی عملیات گمرکی را برعهده بگیرد.

6. شماره کوتاژ

اظهارنامه های گمرکی به صورت آنلاین در سیستم گمرک ثبت می شوند. برای ثبت هر اظهارنامه گمرکی نیز یک شماره اختصاصی در نظر گرفته شده که در اصطلاحات گمرکی به آن شماره کوتاژ یا سریال اظهارنامه گفته می شود. این شماره هشت رقمی کاملا یکتا و منحصر به فرد است و بعد از ثبت اظهار در سامانه EPL صادر می شود. مسئولین گمرکی برای پیگیری صفر تا صد مراحل ترخیص بار، بررسی مجوزها، بازرسی بار پس از خروج و پیگیری اعتراضات در کمیسیون گمرکی به این شناسه نیاز خواهند داشت.

7. پروانه سبز گمرکی

پروانه سبز گمرکی یا برگه سبز، نیز یکی دیگر اصطلاحات گمرکی رایج و مهم است که در پروسه ترخیص بار حتما آن را خواهید شنید. می توانیم بگوییم یکی از مهم ترین اسناد و مدارک برای ترخیص بار از گمرک همین پروانه سبز گمرکی است و بدون آن، بار برای آزادسازی از واحد گمرک با مشکل جدی مواجه خواهد شد. در امر واردات و صادرات، برای هر محموله یک پروانه سبز گمرکی مجزا صادر می شود. افرادی که این برگه سبز را در اختیار دارند می توانند به راحتی بار خود را از گمرک ترخیص کنند. در واقع این مدرک نشان دهنده این است که بازرسی های لازم روی محموله انجام شده و برای ترخیص آن مشکل خاصی وجود ندارد.

8. قبض انبار گمرکی

از دیگر اصطلاحات گمرکی رایج، قبض انبار گمرکی است. این قبض به رسیدی اشاره دارد که انباردار گمرک پس از تحویل بار جهت نگهداری در انبار، آن را صادر می کند. قبض انبار در واقع حاوی اطلاعاتی است که نشان می دهد انباردار در چه زمان و تاریخی، چه نوع محموله ای با چه مشخصاتی را برای نگهداری در انبار تحویل گرفته است. از جمله اطلاعات مهمی که در قبض انبار گمرکی ثبت می شوند عبارتند از:

قبض انبار گمرکی را معمولا به هر دو صورت دستی و سیستمی صادر می کنند.

9. کالای متروکه

همانطور که اشاره کردیم، برای هر محموله ای که قرار است در انبار گمرک ذخیره و نگهداری شود، یک قبض انبار صادر می گردد. یکی از اطلاعات موجود در قبض انبار نیز مدت زمانی است که قرار است محموله در انبار بماند. در صورتی که کالایی بیش از زمان مشخص شده در قبض، در انبار بماند ( طبق قوانین گمرکی 90 روز و در برخی موارد استثنا 60 روز) به این کالا، کالای متروکه می گویند. در صورتی که صاحبین بار برای ترخیص آن از گمرک اقدامات لازم را انجام ندهند، محموله در انبار گمرک توقیف شده و در نهایت نیز به تصرف گمرک در خواهد آمد.

10. دموراژ

اصطلاح دموراژ مربوط به حمل و نقل دریایی است. دموراژ یا حق توقف، به هزینه ای گفته می شود که صاحب بار یا شرکت حمل و نقل به دلیل عدم تحویل به موقع کانتینر در زمان مقرر دریافت می کنند. این مبلغ در واقع نوعی جریمه است که به شکل روزانه محاسبه می شود؛ یعنی هر روزی که کشتی در بندر باقی بماند مبلغ دموراژ بیشتر می شود. در تمام قراردادهای مربوط به حمل و نقل دریایی، معمولا مهلتی را برای بارگیری و تخلیه بار کشتی مشخص می کنند. در صورتی که کشتی حامل بار نتواند در زمان مقرر بارگیری و تخلیه را انجام دهد، مشمول پرداخت جریمه خواهد شد.

هدف از در نظر گرفتن دموراژ در حمل و نقل دریایی این است که شرکت های حمل و نقل خود را موظف بدانند تا در زمان مشخص محموله را به دست گیرندگان آن برسانند و به این شکل در منابع و زمان بنادر صرفه جویی به عمل آورند. به این شکل تاخیرهای غیر ضروری نیز به شکل چشمگیری کاهش پیدا می کند و میزان رضایت از معاملات بین المللی بیشتر می شود.

11. ترخیصیه

یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی و اسناد مهمی که برای ترخیص بار از گمرک ضروری است، ترخیصیه می باشد. به موجب این سند، صاحب بار یا نماینده قانونی او می توانند محموله را از واحد گمرک آزاد کرده و تشریفات گمرکی را انجام دهند. با صدور ترخیصیه، شرکت حمل بار به واحد گمرک اعلام می دارد که با صاحب بار به طور کامل تسویه نموده است.

ترخیصیه همچنین به این معناست که صاحب بار کلیه هزینه ها و کارمزدهای شرکت حمل و نقل را به نمایندگان آن در کشور مقصد پرداخت کرده و در این مورد هیچ بدهی به کسی ندارد. از جمله اطلاعات مهمی که در ترخیصیه به ثبت می رسند عبارتند از:

12. سیاهه تجاری

سیاهه تجاری یا فاکتور فروش، توسط شرکت فروشنده صادر می شود. شرکت فروشنده این فاکتور را برای محموله و به نام شرکت خریدار صادر می کند. از جمله اطلاعات موجود در سیاهه تجاری عبارتند از:

13. سود بازرگانی

سود بازرگانی هزینه ای مجزا از حقوق و عوارض گمرکی است. این هزینه را صاحبین کالا باید پیش از ترخیص محموله از گمرک پرداخت کنند. می توانیم بگوییم سود بازرگانی به بخشی از حقوق ورودی گمرک اشاره دارد. سود بازرگانی هر ساله تغییراتی دارد و مصوبه های جدیدی برای آن اعلام می شود. مسئولین گمرکی نیز وظیفه دارند این مبلغ را از صاحبین بار دریافت کنند. از عواملی که در تعیین سود بازرگانی نقش دارند می توانیم به مواردی همچون؛ وزن کالا، تعداد کالا و حجم کالا اشاره کنیم. در این بین بیشترین عاملی که روی سود بازرگانی تاثیرگذار است، وزن محموله می باشد.

14. پکینگ لیست

نام دیگر پکینگ لیست، لیست عدل بندی است که جزئیات بسته بندی کالا در آن درج شده است. صدور پکینگ لیست نیز بر عهده شرکت فروشنده است. از جمله اطلاعات درج شده در این لیست عبارتنداز:

15. پروفرما

پروفرما که اسامی دیگر آن اینویس و پیش فاکتور هستند، از اولین و مهم ترین اسنادی است که در تجارت بین الملل مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع شرکت های فروشنده و خریدار در شروع معاملات تجاری خود موظف به صدور پروفرما هستند. از سری اطلاعات مهمی که در پروفرما به ثبت می رسند عبارتند از:

16. مانیفست

یکی دیگر از رایج ترین اصطلاحات گمرکی، اصطلاح مانیفست است. البته به دلیل برخی شباهت ها برخی افراد مانیفست را همان بارنامه می دانند. در حالی که این دو کاملا دو سند مجزا و متفاوت هستند. مانیفست به این اشاره دارد که مجموع محموله ها با چه نوع وسیله نقلیه ای جابه‌جا می شوند و اصولا هیچ کاری به اینکه محموله متعلق به چه شخص یا شرکتی است ندارد. از جمله اطلاعات مندرج در مانیفست عبارتند از:

17. ترانشیپ

گاه به دلایلی همچون وجود محدودیت قانونی در کشورها و یا محدودیت های حمل و نقل، امکان اینکه محموله به صورت مستقیم از مبدا به مقصد ارسال شود وجود ندارد. همچنین در برخی مواقع شرکت های مورد معامله ترجیح می دهند برای کاهش هزینه ها از مسیرهای دیگری برای تحویل بار استفاده کنند. در نتیجه این اتفاق، محموله موردنظر پس از خروج از کشور مبدا، ابتدا وارد یک مقصد میانی شده و پس از آن به مقصد نهایی ارسال می گردد. در چنین شرایطی که بار برای تحویل به گیرنده دو مقصد را می پیماید، از واژه ترانشیپ استفاده می کنند.

18. کارنه تیر

کارنه تیر مربوط به حمل و نقل زمینی است که البته گاه در مراحل ترخیص بار از گمرک نیز ممکن است آن را بشنوید. در صورتی که نیاز باشد محموله در مسیر ارسال به مقصد از دیگر کشورها نیز عبور کند، کارنه تیر باعث می شود تا امور و تشریفات گمرکی میان کشورهای مبدا و مقصد از بین برود. این عمل پروسه تجارت و حمل کالا را سرعت می بخشد و از انجام امور اضافی ممانعت به عمل می آورد. بدین صورت محموله با سرعت بیشتری به مقصد رسیده و در بین راه برای بازرسی و دیگر امور متوقف نمی گردد.

19. بیجک گمرکی

یکی دیگر از اصطلاحات رایج گمرکی بیجک است. بیجک گمرکی نیز سند مهمی برای ترخیص بار از گمرک می باشد. صاحبین بار یا نمایندگان آن ها به هنگام خروج محموله از انبار یا ترخیص آن از گمرک باید حتما آن را در کنار دیگر مدارک ترخیص به مسئولین مربوطه ارائه کنند. از مهم ترین دلایل صدور بیجک گمرکی پیگیری بهتر محموله و جلوگیری از قاچاق کالاست. اطلاعات مختلفی در بیجک به ثبت می رسند که چند مورد از آن ها به شرح زیر هستند:

مسئولین گمرکی می توانند با اسکن کردن بارکدی که روی بیجک درج شده، به اطلاعات دقیق تر و جامع تری در مورد محموله دست پیدا می کنند.

20. دیگر اصطلاحات گمرکی

از دیگر اصطلاحات گمرکی که می توانید در مورد آن ها به تحقیق بپردازید عبارتند از:

خروج از نسخه موبایل