کالاهای بسیار زیادی در دنیا وجود دارند که تولید آن در هر کشوری میسر نخواهد بود و بسیاری از کشورها مجبور به واردات آن ها هستند. دولت مبدا برای صادر کردن و دولت مقصد برای وارد کردن این کالاها مبلغی را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته است. در واقع این مالیات یکی از مهمترین درآمدهای دولتی به حساب می آید و عدم پرداخت آن امکان پذیر نخواهد بود. در این مطلب قصد داریم در مورد مالیات صادرات و واردات صحبت کنیم و بگوییم که این مالیات بر چه اساسی و به چه شکلی محاسبه می شود،پس با ما همراه باشید.
مالیات بر واردات کالاها چیست؟
مالیات واردات، مالیاتی است که واردکنندگان کالاها موظف هستند آن را پرداخت کنند. این مالیات در واقع یکی از مالیات های ارزش افزوده است که جز اصلی منابع و درآمدهای دولت محسوب می شود. در واقع به طور کلی مالیات هایی که افراد به دولت می پردازند، دو نوع هستند. یکی مالیات مستقیم که به طور مستقیم از درآمد و دارایی های افراد گرفته می شود. دیگری مالیات ارزش افزوده که غیر مستقیم هستند و روی قیمت کالاها و خدمات افزوده می شود.
درصد مالیات واردات از طرف دولت تعیین می شود. هدف اصلی اعمال این مالیات روی کالاهای وارداتی این بوده که بیشتر از تولیدات داخلی حمایت شود و وابستگی به کالاهای وارداتی هم در کشور کاهش یابد. چون این مالیات روی کالاهای وارداتی اعمال می شود، قیمت کالاهای خارجی افزایش پیدا می کند در نتیجه برای تولیدات داخلی رقابت بیشتری ایجاد می شود و تولید کنندگان داخلی می توانند محصولات خود را در داخل کشور بیشتر بفروشند.
برخی از کشورها هم به دلایل مسائل امنیتی، صنعتی و همچنین اقتصادی، مالیات واردات را فقط برای کالاهای خاصی اعمال می کنند. در برخی موارد کشورهایی که خیلی اهمیتی به تولیدات داخلی نمی دهند و وابسته به واردات هستند، برای کاهش هزینه ها و همچنین افزایش رقابت میان تولیدکنندگان، درصد مالیات را کاهش می دهند و حتی در مواردی آن را به صفر می رساند.
نحوه محاسبه مالیات بر واردات
حال که متوجه شدید مالیات واردات چیست و روی چه کالاهایی اعمال می شود، وقت آن رسیده نحوه محاسبه این مالیات را برای شما توضیح دهیم. عوامل مختلفی بر محاسبه مالیات بر واردات تاثیر گذار است که برای تعیین میزان این مالیات، باید ابتدا ارزش گمرکی کالا تعیین شود. کالاهایی که از کشورهای دیگر به ایران وارد می شوند، همگی بیمه شده اند.
هزینه بیمه هم باید با ارزش گمرکی کالا جمع بسته شود و سپس این عدد را باید در حقوق گمرکی ای ک در سال 1396 تصویب شده است یعنی همان 9 درصد، ضرب شود. البته چون مالیات واردات جز مالیات های غیر مستقیم محسوب می شود، باید در 9 درصد ضرب شود. این در حالی است که برای مالیات های مستقیم حقوق کل در 4 درصد ضرب می شوند.
مالیات بر صادرات چیست؟
اما در مورد مالیات صادرات باید بگوییم که این مالیات مبلغی است که در ازای درآمد حاصل از صادرات به عنوان عوارض و مالیات از سوی دولت دریافت می شود. همان طور که می دانید فقط شرکت ها، سازمان ها و افرادی که دارای کارت های بازرگانی هستند می توانند کالاهای خود را از ایران به کشورهای دیگر صادر کنند. اگر در زمینه صادرات فعالیت دارید، باید توجه داشته باشید که مالیات باید در زمان مشخص خود و طبق مقداری که تعیین شده ابتدا پرداخت شود.
عدم پرداخت مالیات می تواند در نهایت منتهی به پرداخت جریمه مالیاتی و محروم شدن از صادرات کالاها شود. طبق قانون 141 مالیات های مستقیم، کالاهایی که بدون این که تغییری در ماهیت آن ها ایجاد شود، از ایران به سایر کشورها صادر می شوند و هیچ مالیاتی روی آن ها اعمال نخواهد شد.
نحوه محاسبه مالیات صادرات
حالا سوال اینجا است که مالیات صادرات چگونه محاسبه می شود. با توجه به قانون ممکن است درصد و میزان مالیات بر صادرات متفاوت باشد. صادر کننده موظف است که مالیات حاصل از محل درآمد خود را به موقع و به میزان تعیین شده از سوی دولت پرداخت کند. تنها کالاهای صادراتی ای معاف از مالیات هستند که تمام مراحل صادرات کالا به صورت قانونی انجام شده باشد و همچنین دارای پروانه گمرک و یا برگه خروج کالا باشد. نحوه محاسبه مالیات صادرات به دو شکل انجام می شود که در ادامه آن ها را برای شما توضیح خواهیم داد:
مالیات صادرات شخص حقیقی
طبق قانون ماده 131 مالیات های مستقیم، اگر اشخاص حقیقی بخواهند مالیات بر صادرات پرداخت کنند، باید به صورت زیر عمل کنند:
- افرادی که درآمد آن ها سالیانه تا سه میلیون تومان است باید 15 درصد آن را مالیات دهند.
- اگر درآمد حاصل از صادرات به 10 میلیون تومان برسد باید 20 درصد مالیات دهند.
- اگر درآمد تا 25 میلیون تومان برسد، مالیات صادرات به 25 درصد افزایش پیدا خواهد کرد.
- درآمد بالای صد میلیون تومان هم باید تا 30 درصد و بیشتر از صد میلیون تومان هم باید 35 درصد مالیات صادرات پرداخت کنند.
مالیات صادرات اشخاص حقوقی
اشخاص حقوقی لازم نیست طبق درآمدهایشان مالیات را پرداخت کنند. اشخاص حقوقی در کل باید به میزان 25 درصد از درآمد حاصل از صادرات کالاها را به صورت سالیانه به عنوان مالیات صادرات به حساب سازمان امور مالیاتی ایران پرداخت کنند.
کدام کالاهای وارداتی و صادراتی معاف از مالیات هستند؟
همان طور که احتمالا می دانید همه کالاهای وارداتی و صادراتی مشمول مالیات نمی شوند و بعضی از آن ها معاف از پرداخت مالیات واردات و صادرات هستند. در ادامه این کالاها را برای شما فهرست می کنیم:
کالاهای وارداتی معاف از مالیات
- مواد اولیه ای که برای چاپ و انتشارات، تولیدات فرش دستباف، تجهیزات ناوبری و تجهیزات امنیتی و دامی به کار می روند.
- انواع کالاهای دارویی مانند انواع واکسن ها، لوازم و تجهیزات توانبخشی و درمانی. البته این در صورتی است که نمونه های ملی آن هنوز در ایران تولید نشده باشد و وزارت بهداشت هم این موضوع را تایید کند. در صورتی که نمونه ملی آن وجود داشته باشد، باید مالیات 3 درصدی برای واردات آن ها پرداخت شود.
- کالاهایی که تحت عنوان کالاهای اهدایی برای نهادهای غیر دولتی، وزارت خانه ها و سازمان های دولتی وارد می شوند. تایید اهدایی بودن این کالاها هم باید توسط مراجع ذی صلاح به تایید برسد.
کالاهای صادراتی معاف از مالیات
- تمام اموال غیر منقول در کشور
- تمام محصولات کشاورزی و دامی فرآوری نشده و بدون تغییر ماهیت
- محصولات دامی و طیور زنده، زنبور عسل، آبزیان و نوغان
- کالاهای اهدایی بلاعوض به وزارتخانه ها، موسسه ای دولتی، نهاد های غیر دولتی
- انواع محصولات کود دهی، سم و نهال
- انواع دارو، خدمات درمانی، خدمات حمایتی و توان بخشی
- انواع تجهیزات نظامی، انتظامی و امنیتی که توسط وزارت دفاع کشور پیشنهاد می شود.
- خدمات اعتبار بانک ها، موسسه ها و تعاونی های اعتباری، صندوق های قرض الحسنه مجاز
- انواع خدمات آموزشی و پژوهشی در صورتی که وزارت خانه علوم تحقیقات و فناوری پیشنهاد کرده باشد.