واردات و صادرات انواع مختلف کالا یکی از فعالیت های اقتصادی افراد و سازمان های مختلف است که می تواند سودآوری بالایی داشته باشد. برای وارد کردن کالا های مختلف به کشور باید کالای مورد نظر را از کشور مبدا خریداری کرده و با پرداخت هزینه های جانبی دیگر مانند هزینه گمرک و غیره اقدام به وارد کردن کالا به کشور خود کنید. برای سهولت در امر واردات کالا به خصوص کالاهای اساسی مانند لوازم یدکی و مواد دارویی و غیره، دولت با اختصاص ارز دولتی به وارد کنندگان کمک می کند. اما امروزه واردات بدون انتقال ارز و یا استفاده از ارز دولتی مطرح شده است. ما در این مطلب قصد داریم پیرامون این موضوع صحبت کرده و مزایای واردات بدون انتقال ارز را برایتان شرح دهیم، پس تا پایان همراه ما باشید.
واردات بدون انتقال ارز چیست؟
همانطور که گفته شد واردات کالا به خصوص کالا های ضروری و اساسی بسیار مهم بوده و تاثیر مهمی در اقتصاد کشور دارد. برای وارد کردن کالا های ضروری دولت به افراد و سازمان ها کمک کرده و ارز دولتی را برای این کار اختصاص می دهد. اما در برخی مواقع ارز دولتی محدود شده و بسیاری از کالا ها در گمرک دپو می شوند. امروزه یکی از شرایط جدیدی که توسط دولت برای واردات کالا ایجاد شده، واردات برخی از کالا ها بدون انتقال ارز است.
واردات بدون انتقال ارز یعنی این که بدون استفاده از ارز دولتی و بدون نیاز به این که بانک مرکزی در جریان منشا ارز مورد نیاز قرار بگیرد، می توان کالای مورد نظر را از گمرک آزاد کرد. البته این قانون برای برخی از کالا های ضروری و خاص اعمال می شود. در تعریف واردات بدون انتقال ارز می توان گفت که به وارداتی که تامین کننده ارز مورد نیاز آن بانک مرکزی و دولت نباشند، واردات بدون انتقال ارز می گویند.
البته دولت برای استفاده از امکان واردات بدون انتقال ارز شرایط خاصی را در نظر گرفته است. این طور نیست که هر کالایی را بدون محدودیت و بدون در نظر گرفتن شرایط خاص بتوان بدون انتقال ارز وارد کرد. برای استفاده از چنین موقعیتی باید شرایطی را در نظر گرفت. برخی از این شرایط عبارتند از:
- کالای مورد نظر برای واردات بدون انتقال ارز نباید تجاری باشد. لازم به ذکر است که تشخیص تجاری بودن یا نبودن کالا بر عهده گمرک می باشد.
- برای واردات کالا بدون انتقال ارز باید پروسه ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت توسط واردکنندگان طی شود.
- مدارک لازم و مورد نیاز برای واردات کالا به طور کامل و جامع در اختیار گمرک قرار داده شود.
- کالایی که قصد وارد کردن آن را بدون انتقال ارز دارید، نباید جزء لیست کالا ممنوعه وارداتی معرفی شده توسط دولت باشد.
مدارک مورد نیاز برای واردات کالا بدون انتقال ارز
به طور کلی برای واردات هرگونه کالا از کشوری به کشور دیگر باید مدارک و اسناد مختلفی را ارائه داد. از جمله مدارکی که برای واردات بدون انتقال ارز ضروری است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مجوز های قانونی لازم از قبیل کارت بازرگانی
- گواهی موسسه استاندارد
- گواهی سازمان حمایت
- اسناد مربوط به حمل و خرید کالا
- اسناد مربوط به ترخیص کالا
- اسناد مربوط به انبارداری
- اسناد مربوط به ثبت سفارش بازرگانی
- اسناد مربوط به بارنامه
- کاتالوگ ها و بروشورها
- پروانه بهره برداری و پروانه های صادراتی
- وکالت نامه های رسمی
کالاهای مجاز برای واردات بدون انتقال ارز
همانطور که گفتیم همه کالا ها را نمی توان بدون انتقال ارز وارد کرد. از این رو دولت لیستی از کالاهای ضروری که قابلیت واردات از این طریق را دارند، منتشر کرده است. تمامی افرادی که می خواهند اقدام به واردات کالا بدون انتقال ارز کنند، باید به این لیست توجه داشته و مطابق با آن عمل کنند.
از جمله این کالا ها می توان بهموارد زیر اشاره کرد:
- قطعات یدکی
- ابزار های برش
- کالا های نمونه برای تحقیق و کپی برداری
- نمونه های دارویی برای تحقیق و آزمایش
- برخی از تجهیزات و ملزومات پزشکی و آزمایشگاهی
- شیر و غذای کودک
- برخی از نشریات و کتب علمی
- و غیره
همچنین باید توجه داشت که تمامی این موارد نباید جنبه تجاری داشته باشند. تجاری بودن یا نبودن این کالا ها باید توسط گمرک تایید شود. چنانچه کالایی که قصد واردات آن را دارید، در لیست مذکور وجود نداشته باشد، باید در جلسات متعدد که از نمایندگان وزارتخانه های بازرگانی، امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی تشکیل می شود، مورد بررسی قرار گرفته تا ضرورت واردات آن ها و تجاری نبودن آن ها تایید شود.
مزایای واردات کالا بدون انتقال ارز
با توجه به مطالبی که گفته شد، واردات کالا بدون انتقال ارز طرحی است که در آن کالا هایی را بدون نیاز به ارز دولتی و پرداخت آن از طرق قانونی می توان وارد کشور کرد. این طرح از مزیت های زیادی برخوردار است. از جمله مهمترین مزیت طرح واردات کالا بدون انتقال ارز، جلوگیری از دپوی کالا ها خصوصا کالاهای ضروری در گمرک و انبار های آن است.
همانطور که می دانید بسیاری از کالا های وارداتی به دلیل کمبود ارز دولتی از گمرک ترخیص نمی شوند. با ایجاد طرح واردات کالا بدون انتقال ارز و بدون نیاز به ارز دولتی از حجم کالا های دپو شده به طور چشمگیری کاسته خواهد شد. از طرفی روند ترخیص کالا ها با سرعت بیشتری جریان می یابد. با تسهیل واردات و فرایند ترخیص کالا ها از گمرک، میزان واردات کالا ها افزایش داشته و موجب رونق اقتصادی کشور به خصوص در شرایط تحریم خواهد شد.
افزایش واردات در بازار موجب کاهش کمبود و یا از بین بردن کمبود برخی کالا ها مانند کالا های پزشکی و دارویی خواهد شد. در مقابل قیمت کالا های کمیاب در بازار کاهش پیدا خواهد کرد. با ایجاد طرح واردات کالا بدون انتقال ارز تقاضای وارد کنندگان برای ارز دولتی کاهش پیدا می کند. در نتیجه می توان از این طریق به کنترل راحت تر بازار ارز پرداخت.
معایب واردات کالا بدون انتقال ارز
در واردات کالا بدون انتقال ارز می توانید کالاهای مورد نیاز را بدون استفاده از سیستم بانکی کشور وارد کرده و یا از گمرک ترخیص کنید. طرح واردات کالا بدون انتقال ارز بدون ایراد نبوده و معایبی نیز به همراه دارد. از جمله معایب این طرح افزایش پولشویی و فرار های مالیاتی وارد کنندگان است. زمانی که کالاهای غیر ضروری بدون انتقال ارز وارد کشور شود، می تواند ضربه سنگینی به اقتصاد و تولید ملی وارد کند.
به علاوه بدون نظارت بانک مرکزی متخلفان ارز به دست آورده از صادرات و واردات را به دولت باز نمی گردانند. با استفاده از این ارزها می توانند به طور نامشروع درآمد ارزی زیادی را در خارج از کشور کسب کنند. از طرفی واردات بدون انتقال ارز باعث افزایش واردات برخی کالا ها شده و می تواند منجر به ایجاد ترافیک در گمرک برای ترخیص کالا ها شود. ورود کالاهای مازاد به بازار نیز می تواند باعث تضعیف اقتصاد یک کشور شود. علاوه بر این ها این طرح معایب دیگری نیز دارد که عبارتند از:
- ایجاد مشکلات قانونی و حقوقی
- کاهش ارزش پول ملی
- افزایش نرخ ارز خارجی
- ایجاد رقابت نامناسب با تولید کنندگان داخلی و خارجی
- جلوگیری از توسعه و پیشرفت صنایع داخلی
- کاهش درآمد دولتی