قاعده CPT نیز مانند قاعده EXW یکی از اینکوترمزهای بین المللی حمل و نقل است که در سراسر دنیا کاربرد دارد. در این قاعده فروشنده کالا وظیفه دارد امور مربوط به کالا را تا مرحله حمل و نقل بر عهده بگیرد. این قاعده باعث کمتر شدن نقش خریدار شده و کار را برای خریدار راحت تر می کند. در ادامه این مقاله بیشتر در خصوص قاعده CPT، وظایف و مزایا و معایب آن برای خریدار و فروشنده توضیح خواهیم داد، پس با ما همراه باشید.
قاعده CPT چیست؟
Incoterms یا شرایط و قواعد تجارت بین المللی، مجموعه ای از قوانین و الزامات است که توسط کمیسیون بین المللی تجارت ساخته شده و برای تعیین حقوق و وظایف خریدار و فروشنده در قراردادهای خرید و فروش بین المللی، مورد استفاده قرار می گیرد. قوائد اینکوترمز باعث می شوند تا پروسه تجارت بین المللی با نظم و روالی مشخص و دقیق طی شود. یکی از این قواعد، CPT است.
CPT مخفف عبارت “Carriage Paid To” می باشد. در این قاعده، فروشنده مسئولیت انتقال کالا از محل مبدأ به محل مقصد را برعهده می گیرد و هزینه حمل و نقل کالا را می پردازد. اما، بعد از تحویل کالا به حامل (حمل کننده)، هرگونه ریسک و ضرری که کالا را تهدید کند، بر عهده خریدار است. قاعده CPT در روش های حمل و نقل دریایی، ریلی، جاده ای و هوایی کاربرد دارد.
طبق قاعده CPT ، فروشنده باید کالا را آماده کرده و بعد از بسته بندی و طی کردن مراحل اداری صادرات کالا، آن را به کشور مقصد بفرستد. تفاوت اصلی CPT با سایر قواعد تجاری، قاعده تحویل کالا به حامل است. در CPT، تحویل کالا به حامل در محل مبدأ صورت می گیرد و از لحظه تحویل دادن کالا به حامل، خریدار مسئولیت حمل و نقل کالا را بر عهده دارد. یعنی تا قبل از تحویل کالا به حامل، مسئولیت هر ضرر و زیانی که به کالا وارد می شد، بر عهده فروشنده می باشد.
فهمیدیم که در CPT، تا زمانی که بار به حامل تحویل نشده، مسئولیت سلامت بار بر عهده فروشنده است. اما بعد از اینکه بار در سلامت کامل به حامل تحویل داده شد، هر مسئولیتی در قبال خرابی بار، برعهده خریدار می باشد. همچنین بعد از تحویل بار به حمل کننده کالا، تمام هزینه ها از جمله هزینه بیمه، هزینه بازرسی کالا و… بر عهده خریدار است.
وظایف فروشنده کالا در قاعده CPT
وظایف فروشنده در قاعده CPT عبارتند از:
- پرداخت هزینه حمل و نقل: فروشنده مسئولیت پرداخت هزینه حمل و نقل کالا از محل مبدأ تا محل مقصد را برعهده دارد. این هزینه شامل هزینه بارگیری، حمل، هزینه های مربوط به تخلیه کالا و… در مقصد را دارد.
- انتخاب حامل: فروشنده مسئولیت انتخاب حامل (وسیله حمل و نقل) را بر عهده دارد. او باید با حامل مورد نظر قرارداد بسته و مطمئن شود که حامل مجوزها و مدارک لازم برای صادرات و ورود کالا به مقصد را دارد.
- تحویل کالا: فروشنده مسئولیت حمل کالا و تحویل کالا به حامل در بندر مبدأ را بر عهده دارد. تخلیه کالا در بندر مقصد و حمل کالا تا نقطه تعیین شده در مقصد نیز از وظایف فروشنده است. او باید به تعهدات قراردادی خود در مورد زمان و مکان تحویل کالا پایبند باشد. همچنین وظیفه تخلیه بار در مبدا و بارگیری کالا بر روی وسیله حمل (مثل کشتی) بر عهده فروشنده است.
- دریافت مدارک صادراتی: فروشنده باید مدارک صادراتی لازم را تهیه کند. این شامل صدور فاکتور فروش، بسته بندی، بارنامه و سایر مدارک مورد نیاز است.
- بررسی وضعیت بار: بازرسی کالا شامل بررسی وزن، کیفیت، تعداد و… بر عهده فروشنده است.
- اطلاع رسانی به خریدار: فروشنده باید خریدار را در مورد جزئیات حمل و نقل کالا مطلع کند، از جمله زمان و محل تحویل مقصد، شماره بارنامه و اطلاعات مربوط به حامل.
در قاعده CPT، فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا را برعهده دارد و باید کالا را در محل مبدأ به حامل تحویل دهد. پس از آن، وظایف و مسئولیت های حمل و نقل، خطر و ضرر کالا به عهده خریدار می باشد. بنابراین، فروشنده باید از صحت و سلامت کالا در زمان تحویل مطمئن شود، اما خطر کالا در طول حمل و نقل بر عهده خریدار است.
حالا بیایید هزینه هایی که بر عهده فروشنده است را بررسی کنیم. مهم ترین این هزینه ها عبارتند از:
- هزینه های مربوط به کالا تا زمان تحویل
- هزینه های مربوط به حمل و نقل کالا
- هزینه بارگیری در مبدا
- هزینه تخلیه در مقصد
- هزینه ترانزیت کالا از کشورهای مسیر، بر اساس شرایط قرارداد
- پرداخت هزینه مربوط به دریافت مدارک گمرکی
- پرداخت هزینه عوارض گمرک، مالیات و…
- هر هزینه دیگری که طبق توافق در قرارداد ذکر شده و فروشنده موظف به پرداخت آن است.
وظایف خریدار کالا در قاعده CPT
وظایف خریدار در قاعده CPT عبارتند از:
- انجام امور مربوط به بیمه بار
- پرداخت عوارض بار
- انجام تشریفات و امور گمرکی در کشور مقصد
- ترخیص کالا از گمرک مقصد
طبق قاعده CPT بعد از تحویل کالا به حامل، خريدار مسئول هرگونه خطر از ميان رفتن يا آسيب ديدن كالا است و از لحظه تحویل به حمل کننده، فروشنده هیچ گونه مسئولیتی در رابطه با بار شما ندارد. مهم ترین هزینه هایی که خریدار در این قاعده پرداخت می کند عبارتند از:
- تمام هزینه های مربوط به بار، بعد از تحویل گرفتن بار (تشریفات مربوط به واردات بار)
- هزینه ترانزیت بار
- هزینه های واردات کالا از جمله مالیات (در صورت معاف نبودن از مالیات)، هزینه عوارض گمرکی و…
- هزینه های مربوط به بیمه بار (به طور کلی در قانون CPT، فروشنده وظیفه ای در رابطه با بستن قرارداد بیمه ندارد. اما، در صورت درخواست خریدار، فروشنده باید اطلاعات لازم را برای بیمه کردن در اختیار خریدار بگذارد.)
مزایا و معایب CPT برای خریدار
قاعده CPT ریسک حمل و نقل خریدار را کاهش می دهد. از آنجایی که بخشی از وظیفه حمل و نقل بر عهده فروشنده است، ریسک خریدار کاهش پیدا کرده و مسئولیت خریدار کم می شود. مزیت دیگر قاعده CPT برای خریدار، ذخیره زمان و ساده تر شدن فرایند خرید و تحویل گرفتن کالا است. از آن جایی که فروشنده موظف است امور گمرک و تحویل کالا به حامل را انجام دهد، کار برای خریدار ساده می شود و خریدار فقط مسئول ترخیص کالا از گمرک در کشور مقصد است. بعد از تحویل کالا به حامل، تمام مسئولیت ها بر عهده خریدار بوده و هر حادثه ای باعث ضرر خریدار می شود.
اگر جزو آن دسته افرادی هستید که ترجیح می دهید با یک فروشنده خوب همکاریتان را ادامه دهید، قاعده CPT به ادامه دار شدن روابط تجاری شما کمک می کند. در این صورت شما می توانید خریدتان را بدون حضور خودتان ثبت کنید و فروشنده مسئولیت تمام مراحل آماده سازی و تحویل کالا تا گمرک مبدا را بر عهده بگیرد.
مزایا و معایب CPT برای فروشنده
از آنجایی که حمل و نقل کالا برعهده فروشنده است و همچنین با در نظر گرفتن این نکته که مسئولیت کالا تا رسیدن به حامل خریدار برعهده فروشنده است، قاعده CPT می تواند برای فروشندگان ضرر ایجاد کند. اما از آنجایی که این قاعده مورد علاقه خریداران است و کار را برای خریدار راحت می کند، در صورتی که فروشنده در قرارداد با قاعده CPT موافقت کند، باعث راحتی خریدار شده و خریدار را برای قرارداد بستن راغب می کند. در نتیجه استفاده از قاعده CPT باعث فروش بیش تر فروشنده می شود. این قاعده مخصوصا برای خریدهای غیر حضوری و قراردادهای اینترنتی بسیار کاربردی است.
اگر فروشنده این اینکوترمز را برای قرارداد انتخاب کند، خریدار تمایل بیش تری پیدا می کند که دفعات بعدی هم از شما خرید کند. اگر تأمین کننده یا فروشنده مسئولیت تمام هزینه ها را تا رسیدن کالا به حامل خریدار برعهده بگیرد و ریسک را برای خریدار کاهش دهد، احتمالا خریدار برای دفعات بعدی همکاری اش را با این فروشنده ادامه می دهد.
