با وجود قوانین متعدد در زمینه ورود و خروج کالاها از گمرک، هنوز هم برخی افراد به طرق مختلف اقدام به قاچاق کالا به کشور می کنند. این مسئله باعث شده است که بسیاری از خریداران هنگام خرید از بازار نگران باشند که ممکن است کالای خریداری شده قاچاق باشد. نگرانی در مورد تشخیص کالای قاچاق به ویژه در مورد کالاهای بادوام مانند لوازم دیجیتال بیشتر است.
در این راستا، نهادهای مسئول در حوزه واردات، مانند گمرک، با ارائه قوانین و مقررات مربوطه، روش هایی را برای تشخیص کالاهای تقلبی به مصرف کنندگان معرفی می کنند تا بتوانند از قانونی بودن و اصالت کالاها اطمینان حاصل کنند. در این مقاله قصد داریم به بررسی روش های تشخیص کالاهای قاچاق بپردازیم، پس تا پایان با ما همراه باشید.
انواع کالای قاچاق
قانون به دسته بندی های مختلفی برای انواع کالاهای قاچاق پرداخته است که به شرح زیر است:
- انسان: در قوانین بین المللی، قاچاق انسان به دو صورت تعریف می شود: یکی انتقال غیرقانونی انسان ها برای بهره برداری مالی و دیگری انتقال آنها به طور اجباری برای بردگی و استثمار.
- فلزات گرانبها: واردات و صادرات فلزات گرانبهایی مانند طلا، نقره و پلاتین تنها با ارائه رسید از بانک مرکزی و طبق مقررات پول و اعتبار مجاز است.
- فرآورده های نفتی: سالانه مقدار زیادی از سوخت و محصولات نفتی از کشور خارج می شود که دلیل آن تفاوت قیمت های بین المللی این محصولات است.
- اتومبیل: هر خودرویی که بدون مشخصات مورد تایید راهنمایی و رانندگی به کشور وارد شود، به عنوان کالای قاچاق محسوب می شود.
- چای و محصولات کشاورزی: ورود چای تنها در صورتی مجاز است که با چای داخلی مخلوط شده و سپس به فروش برسد.
- دخانیات: کمبود تولید داخلی توتون، تنباکو و سیگار موجب قاچاق این محصولات به کشور شده است.
- ارز: این دسته شامل پول های نقد معتبر و ابزارهای پرداخت خارجی است که به طور غیرقانونی منتقل می شوند.
- سلاح و مهمات: به دلیل تهدیدات امنیتی، ورود سلاح و مهمات به کشور ممنوع است.
- ابزارآلات ماهواره ای: محصولاتی نظیر رسیور، ال ان بی، آنتن و دیگر تجهیزات مشابه به عنوان کالای قاچاق شناخته می شوند.
- فرآورده های چوبی: چوب و زغال به دست آمده از درختان بدون مجوز حمل، کالای قاچاق محسوب می شوند.
- فرآورده های دریایی: انتقال منابع آبزی تنها با مجوز شیلات یا به منظور تحقیق مجاز است.
- برخی حیوانات: قاچاق حیوانات وحشی، نادر و پرندگان شکاری به کشور غیرقانونی است.
- دارو: واردات و صادرات دارو تنها با مجوز وزارت بهداشت امکان پذیر است.
- آثار فرهنگی و تاریخی: معاملات و جا به جایی اشیای تاریخی با ارزش ملی ممنوع است.
- مشروبات الکلی: نگهداری و معامله مشروبات الکلی جرم تلقی می شود.
راه های صحیح و حرفه ای برای تشخیص کالای قاچاق
تشخیص کالای قاچاق امری ضروری است، زیرا بسیاری از کالاهایی که به بازار عرضه می شوند ممکن است برخلاف قوانین گمرکی و به طور غیرقانونی وارد کشور شده باشند. برای شناسایی چنین کالاهایی روش های مختلفی وجود دارد که به کمک آن ها می توانید از قانونی یا غیرقانونی بودن کالاها مطلع شوید.
یکی از روش های ابتدایی و ساده برای بررسی اصالت کالا، استفاده از کد دستوری #7777*4* است. با شماره گیری این کد و انتخاب گزینه های مربوط به سامانه جامع گارانتی و استعلام گارانتی، می توانید با وارد کردن شماره رهگیری کالا، از اصالت آن مطلع شوید. شماره رهگیری، کدی منحصر به فرد است که بر روی بسته بندی هر محصول درج شده و برای مثال، در مورد تلفن همراه، باید کد IMEI دستگاه را وارد کنید.
روش دیگر برای تشخیص کالاهای قاچاق، استفاده از نرم افزار سامانه جامع تجارت است. این نرم افزار در بازارهای اپلیکیشن مختلف در دسترس است و به منظور یکپارچه سازی خدمات تجاری و تسهیل دسترسی به اطلاعات مرتبط با قوانین و مقررات گمرکی طراحی شده است.
همچنین، سامانه جامع گارانتی نیز یکی دیگر از ابزارهای موثر برای بررسی اصالت کالاهای تقلبی است. با مراجعه به سامانه جامع گارانتی و ورود به بخش استعلام اصالت گارانتی، می توانید با وارد کردن شماره رهگیری کالا، اطلاعات مربوط به اصل بودن یا قاچاق بودن آن را مشاهده کنید.
همچنین برای اطلاع از لیست کالاهای ممنوعه وارداتی و پیشگیری از خرید کالاهای قاچاق، می توانید به منابع رسمی گمرکی و سایت های مربوطه مراجعه کنید. این لیست به طور مرتب به روزرسانی می شود و شامل کالاهایی است که واردات آن ها به دلیل مسائل مختلف، از جمله امنیتی و بهداشتی، ممنوع است.
امکان پیگیری کالاهای بدون کد رهگیری
در حالی که برخی کالاها با کد رهگیری به راحتی قابل پیگیری و شناسایی قاچاق هستند، 38 گروه کالا وجود دارند که هنوز کد رهگیری ندارند. با این حال، تشخیص کالای قاچاق این دسته از کالاها نیز از طریق روش های دیگری ممکن است. بر اساس قوانین و مقررات گمرکی، این کالاها دارای اسناد خرید و فروش هستند که در سامانه جامع تجارت ثبت شده اند.
یکی از روش های دیگر برای تشخیص کالای قاچاق، بررسی اسناد تجاری مرتبط با محصول است. با استفاده از این اسناد می توان فهمید که آیا کالا در انبارها احتکار شده است یا اسناد آن به درستی در سامانه ثبت نشده است. همچنین، اگر کالا به افراد غیرمجاز فروخته شده باشد، این موضوع نیز قابل پیگیری است.
تفاوت اصلی میان استفاده از کد رهگیری و بررسی اسناد تجاری در این است که در روش کد رهگیری، علاوه بر پیگیری اطلاعات پایه، امکان مشاهده تاریخ تولید و تغییرات قیمتی کالا وجود دارد. به عنوان مثال، می توان پیگیری کرد که چرا کالایی که شش ماه پیش تولید شده، قیمت جدیدی دارد. کد رهگیری امکانات بیشتری برای شناسایی و پیگیری کالا فراهم می کند و فرآیند تشخیص قاچاق را بسیار ساده تر می سازد.
تولیدکنندگان و شرکت های تجاری نیز به طور گسترده ای از سیستم رهگیری برای کالای تولیدی خود استقبال می کنند و این سیستم را به عنوان بخشی از رعایت قوانین و مقررات گمرکی می پذیرند. در این چهارچوب، شاخص شفافیت نیز محاسبه می شود که بر اساس میزان خرید و فروش کالا تعیین می شود. افرادی که دارای شاخص شفافیت پایین هستند، نمی توانند کالاهای جدید خریداری کنند.
شناسه کالا چیست؟
شناسه کالا که به آن کد کالا یا بارکد نیز گفته می شود، به عنوان شناسنامه ای برای هر محصول عمل می کند و نقش مهمی در تشخیص کالای قاچاق و تفکیک آن از غیرقاچاق دارد. این شناسه به تمامی کالاها اختصاص می یابد و دریافت آن برای تمامی محصولات الزامی است. فرآیند دریافت شناسه کالا از طریق ثبت نام در سامانه جامع تجارت ایران انجام می شود و پس از ورود به بخش مربوطه در این سامانه، شناسه کالا صادر می گردد. سامانه جامع تجارت به همین منظور طراحی شده است تا تاجران و بازرگانان بتوانند به راحتی و بدون پیچیدگی، شناسه کالای مورد نظر خود را دریافت کنند.
تفاوت میان کد رهگیری و شناسه کالا
شناسه کالا یک کد منحصر به فرد است که به هر محصول اختصاص داده می شود و برای شناسایی آن در سیستم های مختلف به کار می رود. این شناسه به هر کالا به طور مستقل داده می شود، اما در برخی موارد، علاوه بر شناسه کالا، نیاز است که یک شمارنده نیز برای آن تعیین شود که به این شمارنده کد رهگیری گفته می شود. کد رهگیری در فرآیند تشخیص کالای قاچاق اهمیت ویژه ای دارد و برای پیگیری کالاهایی که از نظر ایمنی و قیمت بسیار مهم هستند، استفاده می شود.
اما به طور مثال کالاهایی که در مقادیر و انواع مختلف تولید می شوند، مانند شکلات و دستمال کاغذی، نیازی به کد رهگیری ندارند و روش های دیگری برای پیگیری آن ها استفاده می شود. به طور کلی، کد رهگیری بیشتر برای کالاهای بادوام و با ارزش بالا، مانند خودرو، قطعات یدکی، سیگار و سخت افزار موبایل که احتمال قاچاق آن ها بیشتر است و از نظر ایمنی نیز اهمیت دارند، به کار می رود.
پس از صدور شناسه برای یک کالا، تولیدکنندگان و واردکنندگان می توانند در سامانه شناسه کالا، شناسه خاصی برای برند خود دریافت کنند. قوانین و مقررات گمرکی تاکید ویژه ای بر کد رهگیری دارند تا اطمینان حاصل شود که کالاهای وارداتی و صادراتی به درستی پیگیری شده و قاچاق نمی شوند.
در نتیجه، در حالی که شناسه کالا به طور خاص به هر نوع کالا تعلق دارد، کد رهگیری به عنوان یک شمارنده اضافی برای پیگیری و کنترل کالاهای مهم و گران بها به کار می رود. تولیدکنندگان و واردکنندگان باید با این سیستم هماهنگ شده و برای کالاهای جدید مانند سیگار و سخت افزار موبایل که به تازگی به این سیستم افزوده شده اند، اقدام کنند.
آیا شناسه و کد رهگیری برای تمام کالاها الزامی است؟
شناسه کالا برای تقریبا تمام محصولات الزامی است، اما کد رهگیری برای تمامی کالاها به طور قطعی ضروری نیست. به طور کلی، دریافت شناسه کالا برای محصولاتی همچون مواد شیمیایی، محصولات معدنی، فولاد، پتروشیمی، قطعات خودرو، MDF، نخ، الیاف و منسوجات، تلفن همراه، برخی لوازم خانگی، محصولات سلولزی، مصالح ساختمانی خاص، شکر، ماکارونی، قند، روغن های خام و نباتی، کره نباتی، شیر، گوشت مرغ، حبوبات، چای، لاستیک، گوشت قرمز، پودر لباسشویی، لوازم آرایشی و بهداشتی، و روغن موتور الزامی است. بنابراین، تاجران و بازرگانان برای واردات یا صادرات این دسته از کالاها باید شناسه و کد رهگیری مربوطه را دریافت کنند.
سخن آخر
شناسایی کالای قاچاق اهمیت زیادی در بازار و گمرکات دارد، به ویژه برای کالاهای بادوام و با ارزش. با وجود قوانین متعدد، برخی کالاها ممکن است به طور غیرقانونی وارد کشور شوند. برای جلوگیری از خرید کالاهای قاچاق، استفاده از روش های مختلف شناسایی از جمله کدهای رهگیری و شناسه کالا ضروری است. در حالی که شناسه کالا برای اکثر محصولات الزامی است، کد رهگیری برای همه کالاها لازم نیست و بیشتر برای کالاهای با ارزش و حساس به کار می رود. استفاده از سامانه های آنلاین و مشاوره با کارشناسان متخصص می تواند در این زمینه بسیار مفید باشد.
