یکی از اصطلاحات رایج در امور گمرکی، کالا مرجوعی و برگشتی بوده که به نوع خاصی از ارسال محصول اشاره کرده و دارای قوانین مختلفی است. کالا مرجوعی و برگشتی، تحت نظارت گمرک و از راه های مختلف به کشور مبدا برگردانده می شوند. در تشریفات گمرکی نیز، ارزش کالا های قرار گرفته در این دسته ها، از راه های مختلفی تعیین می شود. در این مطلب، شما را با چگونگی مرجوع شدن کالا، قوانین و مقررات مربوط به آن و تفاوت کالا مرجوعی با کالا برگشتی آشنا می کنیم.
کالا مرجوعی
همان طور که گفته شد، کالا هایی که به هر دلیلی از سوی خریدار به فروشنده برگردانده شوند، کالا مرجوعی بوده که بر اساس نوع کالا و قوانین گمرکی هر کشور، الزامات خاصی برای ورود و خروج آن ها در نظر گرفته شده است. کالا مرجوعی به دلایل مختلفی مانند، عدم رضایت از محصول، ایراد در کالا و غیره، به کشور مبدا برگشت داده شده و لازم است گمرک، تمامی این کالا ها را بررسی کرده و بر اساس قوانین مربوطه، اقدامات لازم را انجام دهد.
علت متروکه شدن کالا ها
کالای متروکه، کالایی است که در مدت زمان مشخص از گمرک خارج نشده و با گذشت چندین ماه نیز، در اداره گمرک باقی مانده است. این اتفاق معمولا در کالا های مرجوعی زیاد می افتد اما نکته مهم در این زمینه این است که، تفاوتی بین کالای وارداتی و صادراتی از نظر مدت زمان مشخص شده وجود نداشته و تمامی قوانین در این مورد نیز، برای هر دو نوع کالا یکسان است.
دلایل مرجوع شدن کالا
دلایل و عوامل مختلفی، موجب می شود کالا به عنوان کالا مرجوعی و برگشتی در گمرک شناخته شده و برگردانده شود. این دلایل عبارتند از:
- ممنوعیت و غیر قانونی بودن کالا در کشور
- نداشتن مجوز های لازم برای ترخیص
- نداشتن استاندارد های بهداشتی و گواهی های لازم
- نداشتن گواهی بهداشت نباتی یا مجوز قرنطینه
- خسارت و نقص کالای وارداتی
- مغایرت کالا با اسناد و مدارک
مراحل ارسال کالا مرجوعی به گمرک
ارسال کالا مرجوعی و برگشتی به گمرک، دارای مراحل مختلفی است که شامل موارد زیر می باشد:
تهیه مدارک لازم
اولین گام برای ارسال کالا مرجوعی به گمرک، جمع آوری مدارک لازم در مورد کالا مرجوعی است. این مدارک، شامل فاکتور فروش، گواهی اصالت، برچسب ها، برگه بازگشت کالا و سایر مدارک مورد نیاز مرتبط با کالا است. از این مدارک، به عنوان سندی برای تایید مالکیت و ارزش کالا استفاده خواهد شد.
تعیین اصول و مقررات گمرکی
مرحله دوم پس از تهیه مدارک لازم، شناخت و تعیین اصول و قوانین گمرکی است که از این طریق، می توان راه درست برای ارسال کالا مرجوعی را پیدا کرد. نکته مهم در این مرحله، انجام تحقیقات و بررسی های لازم، برای آگاهی از اصول و مقررات گمرکی است.
پرداخت هزینه های مرتبط
از آن جایی که ارسال کالا مرجوعی و برگشتی به گمرک، با هزینه هایی نیز همراه است، لازم است در این مرحله، به تمامی هزینه های گمرکی و مالیات یا عوارض رسیدگی کرد. به طور مثال، اگر کالای مرجوعی در گمرک وارد کشور شده باشد، گمرک موظف است مالیات آن را اعلام کند تا هزینه های مالیات نیز پرداخته شود.
فاکتور مرجوعی چیست؟
از آن جایی که لازم است تمامی کالا های مرجوعی در گمرک، حتما در حساب ها و اسناد و مدارک حسابداری به ثبت برسند، به همین دلیل، فاکتوری با نام فاکتور مرجوعی تهیه و در نظر گرفته شده است. این فاکتور، یکی از اسناد حسابداری است که برای کالا مرجوعی تهیه شده و شامل اطلاعاتی مانند نام کالا، تعداد، قیمت و هزینه های حمل و نقل و بسته بندی است. از این فاکتور، برای صدور مجوز و ترخیص کالا مرجوعی استفاده شده و لازم است امضا فرد مرجوع کننده و فرد تحویل گیرنده، در آن قید شده باشد.
کالا برگشتی
کالا برگشتی در دسته کالا های صادرات موقت بوده که به منظور اصلاح و تکمیل و یا شرکت در نمایشگاه های بین المللی، به خارج از کشور صادر می شود. این نوع کالا ها، پس از پایان یافتن فرصت صدور موقت، به کشور برگردانده شده و به عبارت دیگر، به صورت موقت صادر و مجددا به گمرکات داخلی برگشت داده می شود.
تفاوت کالا مرجوعی و برگشتی
همان طور که گفته شد، کالا برگشتی شامل کالا هایی است که به دلایل مختلف، به صورت موقت از کشور خارج شده و با اتمام زمان معین، مجددا به داخل کشور برگردانده می شوند. در حالی که کالا مرجوعی، در زمان ورود به مرز کشور و قبل از ترخیص، به دلایل مختلفی مانند عدم تطابق، صدمه و نقص کالا و بسیاری موارد گفته شده، مجوز ورود به کشور را نداشته و به همان کشور مبدا یا صادر کننده برگردانده خواهد شد.
علاوه بر این، یکی دیگر از موارد تفاوت بین کالا مرجوعی و برگشتی این است که، کالای برگشتی در مسیر صادرات موقت بوده ولی کالای مرجوعی، در مسیر واردات رسیدگی و بررسی می شود. هم چنین، از نظر ارزش کالایی نیز، بها و ارزش کالای برگشتی، بر اساس هزینه های مربوط به تعمیر و تکمیل معین شده که 15 درصد از آن نیز برای پرداخت حقوق گمرکی استفاده می شود. در مقابل، ارزش و بهای کالا مرجوعی، بر اساس ماده 10 قانون گمرکی مشخص شده و شامل هزینه های مربوط به حمل و نقل بار، ثبت سفارش و سایر هزینه های گمرک می باشد.
شرط مرجوع شدن کالا های ممنوعه
بر اساس ماده 105 قانون گمرکی، در صورتی که کالای ممنوعه با جزئیات درست و دقیق، به منظور ترخیص کالا از گمرک اظهار شده باشد، گمرک به صاحب کالا اخطار کتبی داده و کالا، تا مدت زمان حداکثر 3 روز با رعایت تمامی قوانین مربوطه، مرجوع خواهد شد. در این شرایط، صاحب کالا مهلتی 2 ماهه برای اعتراض و ارائه آن به دادگاه داشته و در غیر این صورت، کالا مرجوعی توسط دولت ضبط شده و کالای ضبطی محسوب می شود.
در مقابل، تمامی کالا های واردات غیر مجاز، مشمول این قانون نخواهند شد. برای مرجوع کردن کالا های ممنوعه، لازم است شرط اصلی، یعنی پرداخت کامل حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارضی به میزان 3 برابر بیشتر از ارزش کالا رعایت شود. به این ترتیب، بر اساس ماده 161 قانون گمرکی، اداره گمرک اجازه دارد برای حمل و نقل کالا های ممنوعه، وسایل نقلیه ای را مشخص کرده و ناظرانی را برای انجام نظارت بر حمل و نقل کالا تا گمرک معین نماید.
کالا مرجوعی شامل چه کالا هایی است؟
همان طور که می دانید، کالا مرجوعی به کالا هایی گفته می شود که قبل از ترخیص، به کشور مبدا برگردانده می شوند. این کالا ها شامل موارد زیر می باشند:
- تمامی کالا هایی که در زمان تولید و ساختن، دچار خرابی و مشکل در ظاهر شده و مشتریان خود را از دست داده اند.
- تمامی کالا هایی که زمان زیادی از تولید آن ها گذشته و مدت زیادی در انبار نگهداری شده اند.
- کالا هایی که در زمان حمل و نقل دچار آسیب جزیی شده و توسط سازنده یا تولید کننده، اصلاح و تعمیر شده و با قیمت بسیار کم، مجددا وارد بازار مصرف شده اند.
- کالا های نمایشی یا ویترینی که از بسته بندی خود باز شده و دارای خراش کوچکی هستند.
شرایط لازم برای مرجوعی کالا
- تنظیم اظهار نامه در سامانه: صاحب کالا، باید با مراجعه به سامانه و تنظیم اظهار نامه مرجوعی، به منظور مرجوع کردن کالای خود اقدامات لازم را انجام دهد.
- پرداخت هزینه های گمرکی: صاحب کالا، موظف به پرداخت تمامی هزینه های مربوط به خدمات گمرکی، انبار داری، ترخیص کالا، حمل و نقل و غیره می باشد.
- ارائه ضمانت: در برخی موارد، گمرک از صاحب کالا ضمانت می گیرد که کالا مرجوعی را از کشور خارج کند.
- رعایت مهلت زمانی: لازم است صاحب کالا، در مدت زمان مشخص شده ای که در اظهار نامه به آن اشاره شده است، کالا مرجوعی را از کشور خارج کند.
- دور اظهاری: در حال حاضر، امکان مرجوعی کالا بدون حضور صاحب کالا در گمرک و به صورت دور اظهاری نیز فراهم گردیده است.
