ضمانتنامه گمرکی چیست و چه کاربردی دارد؟ انواع آن کدام اند؟

در پروسه واردات و صادرات، به اسناد و مدارک مهمی نیاز است که یکی از آن ها، ضمانتنامه گمرکی است. به موجب این سند، شرکت ها و یا اشخاص حقوقی که قصد ترخیص بار از گمرک را دارند، در صورت عدم پرداخت نقدی هزینه های گمرکی، ملزم به ارائه این ضمانتنامه به واحد گمرک هستند. این ضمانتنامه مشخص می کند که اشخاص یا شرکت های مسئول، خود را موظف می دانند تا به تمام فعالیت ها و تعهدات گمرکی خود عمل کنند. اما در ادامه بیشتر با مقوله ضمانتنامه گمرکی، کاربردها و انواع آن آشنا می شویم.

ضمانتنامه گمرکی چیست؟

ضمانتنامه گمرکی یا Customs Bond، تعهدنامه ای تلقی می شود که بانک، شرکت بیمه و یا موسسات مالی معتبر آن را برای پرداخت و تسویه هزینه های گمرکی و همچنین سود بازرگانی، صادر می کنند. بازرگانان و تاجرانی که در حوزه واردات و صادرات فعالیت می کنند، باید به خوبی با قوانین گمرکی آشنا باشند و خود را متعهد کنند تا در پروسه تجارت به کلیه وظایف موجود عمل کنند.

در صورتی که تاجری در زمان واردات کالا و ترخیص آن از گمرک، از پرداخت نقدی هزینه های گمرکی ناتوان باشد و به هر دلیلی نتواند در همان لحظه تمام هزینه های لازم را پرداخت کند، باید ضمانتنامه گمرکی را در اختیار داشته و آن را به کارشناسان گمرکی ارائه دهد.

این سند، یک ضمانتنامه مدت دار (6 الی 9 ماهه) است که به افراد این امکان را می دهد تا هزینه های گمرکی را به صورت اقساطی پرداخت کنند. در واقع این ضمانتنامه به واحد گمرک تضمین می دهد که در صورت عدم پرداخت لحظه ای هزینه ها توسط واردکننده کالا، کلیه هزینه ها را پوشش می دهد.

انواع ضمانتنامه گمرکی

تا به حال اصطلاح اعتبار اسنادی به گوشتان خورده است؟ اعتبار اسنادی به اسناد تعهدآور گفته می شود که معمولا بانک ها و موسسات مالی اقدام به صدور این اسناد می کنند تا معاملات تجاری و بین المللی میان شرکت ها و اشخاص حقیقی و حقوقی به خوبی انجام شود. ضمانتنامه گمرکی نیز می تواند یکی از این نوع اسناد باشد. البته این نوع ضمانتنامه انواع گوناگونی دارد که هر کدام کاربردهای مخصوص به خود را دارند. در ادامه با انواع ضمانتنامه گمرکی آشنا می شویم.

ضمانتنامه ترانزیت کالا

یکی از انواع ضمانتنامه گمرکی، ضمانتنامه ترانزیت کالاست. گاهی اوقات تاجران و بازرگانان قصد واردات کالا را به بازار داخلی کشور را ندارند و فقط می خواهند محموله را ترانزیت کنند. در چنین مواقعی تاجر می تواند با ارائه ضمانتنامه ترانزیت کالا به واحد گمرک، تعهد دهد که هزینه های لازم را به موقع پرداخت می کند.

ضمانتنامه ارزی

پروسه صدور ضمانتنامه گمرکی به این طریق است که بانکی معتبر در کشور فروشنده یا صادرکننده از بانکی معتبر در کشور خریدار یا واردکننده اقدام به صدور ضمانتنامه گمرکی برای بازرگان یا تاجر می کند. در اینجا اگر فروشنده محموله، خود را ملزم به انجام وظایف و تعهدات خود نکند، این ضمانتنامه نیاز خواهد بود و کاربرد خواهد داشت.

ضمانتنامه ترخیص موقت کالا

گاهی اوقات، صاحب کالا، قصد فروش آن کالای خاص را در بازار ندارد و تنها تصمیم به برگزاری نمایشگاه و یا کپی برداری از آن کالای خاص را دارد. در چنین شرایطی، ضمانتنامه گمرکی ترخیص موقت کالا بسیار لازم است. این ضمانتنامه امکانی را فراهم می آورد تا صاحب بار برای مدت زمانی کوتاه آن را از واحد گمرک ترخیص کرده و پس از انجام کارهای لازم، مجددا آن را به گمرک بازگرداند.

ضمانت نامه پاساوان کالا

برخی از تاجران و بازرگانان، علاوه بر اینکه توانایی پرداخت آنی هزینه های گمرکی را ندارند، نمی توانند محموله خود را در گمرک نیز نگه دارند. در چنین شرایطی بازرگان می تواند با ارائه ضمانتنامه پاساوان کالا، محموله را زیرنظر واحد گمرک خارج کرده و آن را به انبار دیگر گمرکات منتقل کند. پس از اینکه بازرگان، تمام هزینه های سود و عوارض گمرکی را به طور کامل پرداخت کرد، ضمانت نامه او نیز در همان لحظه باطل می شود.

کاربرد ضمانتنامه گمرکی

احتمالا با توضیحاتی که در خصوص ضمانتنامه گمرکی ارائه شد، تا حدی با کاربرد این گواهی آشنا شدید. سندی معتبر و مهم که به حکم آن، بازرگان یا تاجر، متعهد می شود طی مدت زمانی مشخص، به صورت اقساطی بدهی خود را با واحد گمرک تسویه کند. کاربرد ضمانتنامه گمرکی بسته به شرایط تاجر و نوع محموله ای که به گمرک وارد می شود متفاوت است.

به عنوان مثال این ضمانتنامه هم در ترانزیت کالا کاربرد دارد و هم در واردات محموله های خریداری شده که قرار است در بازار داخلی به فروش برسند کاربرد دارد. اما از مهم ترین دلایل اهمیت داشتن این سند می توانیم به لیست زیر اشاره کنیم:

• با وجود این ضمانتنامه اعتمادسازی بین طرفین معامله، تاجران و واحد گمرک به خوبی اتفاق می افتد.
• سطح امنیت تراکنش های مالی در امور تجارت بین المللی افزایش پیدا می کند.
• سرعت پروسه واردات افزایش پیدا می کند.
• روند واردات و فعالیت های گمرکی راحت تر انجام می شود.
• هزینه های اضافی در این روش به شکل چشمگیری کاهش پیدا می کنند.

نحوه دریافت ضمانتنامه گمرکی

خب یکی از سوالات رایجی که در خصوص ضمانتنامه گمرکی پرسیده می شود، این است که باید به چه صورتی اقدام به دریافت آن کرد؟ همانطور که پیش از این هم اشاره کردیم، ضمانتنامه گمرکی را بانک ها، موسسات مالی و شرکت های معتبر بیمه صادر می کنند.

گاه برخی از کالاهای وارداتی شرایطی دارند که هزینه ترخیص آن ها از گمرک بسیار بالا و سرسام آور است. از این رو، بازرگانان می توانند با در اختیار داشتن ضمانتنامه گمرکی، هزینه های گمرکی را به صورت اقساطی و تدریجی پرداخت کنند. اما برای دریافت این ضمانتنامه می توانید طبق مراحل زیر پیش بروید:

1. انتخاب بانک یا شرکت صادرکننده: در قدم نخست شما باید ابتدا موسسه یا بانکی که قرار است ضمانتنامه گمرکی را برایتان صادر کند انتخاب کنید. برای این کار باید شرایط خود و نیازهای مالیتان را در نظر داشته باشید تا بتوانید مناسب ترین مجموعه صادرکننده را انتخاب کنید.
2. ارائه مدارک: برای صدور ضمانتنامه قاعدتا به یک سری مدارک نیاز است. این مدارک، نوع تجارت بین الملل و مشخصات فرد واردکننده را برای بانک یا موسسه مالی مشخص می کند. از جمله این مدارک می توانیم به مدارک شناسایی، مدارک مالکیت، اطلاعات مالی و… اشاره کنیم.
3. تعیین مبلغ ضمانتنامه و شرایط آن: در این مرحله، مبلغ ضمانت نامه، نوع ضمانتنامه، شرایط آن، مدت اعتبار ضمانتنامه و دیگر جزئیات قرارداد مشخص می شوند.
4. صدور ضمانتنامه: در پایان موسسه مالی یا بانک انتخاب شده، ضمانتنامه را صادر می کند. این ضمانتنامه برای انجام وظایف و تعهدات گمرکی، به واحد گمرک مربوطه تحویل داده می شود.

مدارک لازم برای دریافت ضمانتنامه گمرکی

از مهم ترین مدارک لازم برای این ضمانتنامه عبارتند از:

• مدارک شناسایی برای تشخیص هویت فرد یا شرکت حقوقی
• مدارک مالی مانند برگه مالیاتی، تاییدیه های مالی و…
• مدارک مربوط به اطلاعات تجاری شامل اطلاعات محموله: فاکتور خرید کالا، پروفرما یا پیش فاکتور و…
• مجوز واردات کالا
• مدارک تاییدیه ترجمه شده

توجه داشته باشید که در برخی مواقع اخذ ضمانتنامه گمرکی برای جلوگیری از ریسک های تجاری، کلاهبرداری و دور زدن قوانین گمرکی بسیار ضروری است. بنابراین در دریافت این سند از بانک و تحویل آن به واحد گمرک نباید به هیچ عنوان سهل انگاری شود.