دوبه یا بارج چیست و چه نقشی در حمل و نقل دریایی دارد؟

زمانی که به حمل و نقل دریایی فکر می کنیم، بی درنگ به یاد کشتی های باربری بزرگ می افتیم که برای جابجایی انواع کالاها و بارها استفاده می شوند. این کشتی ها بارهایی با وزن و حجم بالا را جابجا می کنند، اما در عین حال، کالاهایی هم وجود دارند که به صورت خرده بار بوده و از مقصدشان فاصله کمی دارد. برای چنین محموله هایی، باید راهکاری مناسب برای حمل و نقل در نظر گرفته شود. برای جابجایی کالاهای خرده ‌بار در مسافت‌ های کوتاه، مانند بین بنادر و جزایر، بهترین انتخاب استفاده از شناور دوبه است. در این مقاله قصد داریم با این وسیله حمل و نقل دریایی آشنا شویم و به بررسی مزایای استفاده از آن بپردازیم.

دوبه چیست؟

در حمل و نقل دریایی، بارها به شیوه های مختلفی بارگیری می شوند که در این فرآیند، توجه به حجم، وزن و نوع کالا اهمیت زیادی دارد. بر این اساس، انتخاب وسیله نقلیه مناسب برای جابجایی بار بسیار حیاتی است. در میان انواع کشتی ها و شناورهای دریایی، شناور دوبه یا همان بارج نقش قابل توجهی در جابجایی کالاها ایفا می کند و سهم زیادی از حمل و نقل دریایی را به خود اختصاص داده است. دوبه ها شناورهایی مسطح با شکل غالبا مکعب مستطیل هستند که به طور ویژه برای حمل بارهای خرده و مسیرهای کوتاه به کار می روند. این نوع شناورها معمولا در آبراه ها و رودخانه ها برای انتقال کالاها استفاده می شوند.

هدف از استفاده از شناورهای دوبه

شناورهای دوبه به عنوان یک روش تاریخی حمل و نقل، نشان دهنده ماندگاری و اهمیت در تدارکات معاصر هستند. این شناورها در طول تاریخ نقش خود را در حمل و نقل کالا به خوبی حفظ کرده اند و به دلیل ویژگی های خاصشان در شرایط مختلف همچنان استفاده می شوند.

در گذشته، کامیون ها برای جابجایی بارهای سنگین یا حجیم میان نقاط مختلف به اندازه کافی مناسب نبودند. همچنین، محدودیت های هواپیماها و وسایل نقلیه زمینی باعث شد که بارج ها به عنوان گزینه ای برتر برای انتقال محموله ها مطرح شوند. طراحی ویژه بارج ها در شرایطی که سایر وسایل نقلیه مناسب نبوده اند، آن ها را به انتخابی کارآمد تبدیل کرده است.

دوبه با طراحی باریک و کشیده خود، توانایی حرکت در آبراه های باریک و کم عمق را دارد که برای کشتی های بزرگ تر دشوار است. این ویژگی به بارج ها اجازه می دهد که به مناطق خاصی دسترسی پیدا کنند که برای کشتی های بزرگ تر غیرممکن است. علاوه بر این، سطوح صاف بارج ها، پایداری مطلوبی برای حمل بارهای سنگین فراهم می آورند و این ویژگی آن ها را برای مسیرهای آبی که کشتی های بزرگ تر نمی توانند از آن ها عبور کنند، بسیار مناسب می کند.

ادامه استفاده از دوبه ها تاییدکننده تطبیق پذیری و کارایی آن ها در موقعیت های خاص حمل و نقل است. با وجود پیشرفت های به وجود آمده در حمل و نقل، این وسایل به عنوان ابزاری موثر برای پیمایش کانال های پیچیده آبی باقی مانده و به عنوان گزینه ای قابل اعتماد برای جابجایی کالا به نقاطی که ممکن است برای کشتی های بزرگ تر قابل دسترس نباشد، شناخته می شوند.

به طور کلی، ادامه حضور دوبه ها در حمل و نقل دریایی نشان دهنده تطبیق پذیری منحصر به فرد آن هاست. این شناورها که ریشه در تاریخ دارند، همچنان نقش مهمی در لجستیک معاصر ایفا کرده و ابزاری استراتژیک و کارآمد برای حرکت در مسیرهای آبی ارائه می دهند که برای سایر روش های حمل و نقل چالش برانگیز است.

مزایای استفاده از دوبه

استفاده از دوبه در صنعت حمل و نقل دریایی با مزایای فراوانی همراه است که در زیر به برخی از آن ها اشاره می شود:

• دوبه ها به انبار و سیستم های خنک کننده مجهز هستند که امکان نگهداری ایمن کالاها را در شرایط جوی نامساعد فراهم می کند. این ویژگی کمک می کند تا کالاها در برابر باد و باران محافظت شوند و آسیبی نبینند.
• مدل های جدید دوبه دارای موتورخانه و موتور داخلی هستند که به این شناورها این امکان را می دهد تا بدون نیاز به محرک خارجی حرکت کنند و استقلال بیشتری در حمل و نقل داشته باشند.
• به دلیل طراحی جمع و جور و خاص، این شناورها برای عبور از دریاچه ها، کانال ها و خلیج ها بسیار مناسب هستند و قادرند کالاها را به خوبی جابجا کنند.
• ظرفیت بارگیری آن متنوع است و می تواند بارهایی از حدود 400 تن تا چندین هزار تن را به راحتی منتقل کند.
• دوبه ها با استفاده از فلزات مقاوم و لایه های متعدد ساخته شده اند که باعث می شود در برابر رطوبت، حرارت، فشار و ضربات ناشی از سوانح دریایی مقاومت بسیاری داشته باشند و از پوسیدگی جلوگیری کنند.
• بارها به کمک جرثقیل از روی آن تخلیه می شوند و کانتینرها به صورت ایمن در اسکله تحویل داده می شوند.
• یکی از مزایای کلیدی آن، وجود اتاقک استراحت برای ناخدا است که به او این امکان را می دهد تا در شرایط سخت دریا به راحتی استراحت کند.
• سطح صاف و مسطح دوبه، فضای زیادی برای بارگیری فراهم می آورد و از لیز خوردن کالاها جلوگیری می کند.
• در نهایت، هزینه های پایین استفاده از آن نسبت به دیگر شناورها، این گزینه را از نظر اقتصادی به صرفه تر می کند و جابجایی کالا را مقرون به صرفه تر می سازد.

انواع دوبه

دوبه ها نقش بسیار مهمی در حمل و نقل دریایی ایفا می کنند و به خصوص در جابجایی کالاهای فله و بارهای سنگین، امکان حمل و نقل ایمن و کارآمد را فراهم می آورند. این شناورها به دلیل طراحی و ساخت ویژه خود، به دو روش اصلی تولید می شوند:

روش سنتی ساخت دوبه

در روش سنتی، دوبه ها از ورقه های فلزی پهن ساخته می شوند که با استفاده از دستگاه های جوشکاری به یکدیگر متصل می شوند تا بتوانند وزن های سنگین را تحمل کنند. نبشی ها به این ورقه ها جوش داده می شوند تا از حرکت آن ها جلوگیری کنند. در پایان، ورقه ها به فریم های از پیش ساخته شده متصل می شوند. این روش بیشتر برای تولید دوبه های کوچک و جمع و جور که برای حمل بار ته لنجی و مسافت های کوتاه مناسب هستند، به کار می رود.

روش بلوکی ساخت دوبه

در ساخت این شناور به روش بلوکی، از بلوک های جداگانه ای استفاده می شود که به شکل پازل کنار هم قرار می گیرند و در نهایت به هم متصل می شوند تا یک سطح وسیع تر ایجاد کنند. این روش نیاز به دقت و زمان بیشتری دارد و به همین دلیل، ساخت دوبه های بلوکی از نظر زمانی بیشتر طول می کشد. دوبه های بلوکی به دلیل ابعاد بزرگتر خود، برای حمل و نقل بین المللی و جابجایی کالاهای با حجم و وزن بالا مناسب هستند.

این شناورها با تنوع بالا برای حمل و نقل انواع بارها مانند واگن های قطار، جرثقیل های شناور، خودروها و تجهیزات مختلف طراحی شده اند و در مسیرهای کوتاه، بارها را به خوبی جابجا می کنند.

نکات حمل کالا با دوبه

دوبه به عنوان یک ابزار چندمنظوره در حمل و نقل کالاها شناخته می شود و برای انتقال انواع محموله ها از جمله کانتینرها، پالت ها، گونی ها و کارتن ها به کار می رود. به ویژه برای جابجایی محموله های کوچک در فواصل کوتاه، استفاده از آن به دلیل هزینه پایین و کارآیی بالا، انتخاب مناسبی است. این روش نه تنها هزینه های حمل و نقل را کاهش می دهد بلکه سرعت ارسال کالا به مقصد را نیز افزایش می دهد.

برای مهار بار به صورت موثر، باید به نیروهای استاتیک و دینامیکی توجه ویژه ای داشته باشیم. استفاده از روش های ناکافی مانند طناب کشیده برای ثابت کردن بار مناسب نیست. روش های بهینه مهار بار شامل استفاده از مواد مقاوم مانند زنجیر یا کابل های فولادی است که توانایی تحمل نیروهای وارد شده در طول حمل و نقل را دارند. این کار به حفظ یکپارچگی محموله کمک کرده و خطر آسیب یا از بین رفتن کالا در حین جابجایی را به حداقل می رساند.

ایمنی در حمل و نقل دریایی نیز اهمیت زیادی دارد. استفاده از جلیقه نجات برای تمامی افرادی که در بارج حضور دارند، به ویژه در شرایط اضطراری، ضروری است. این اقدام احتیاطی به عنوان یک حفاظ حیاتی عمل کرده و به افزایش امنیت در موقعیت های پیش بینی نشده کمک می کند.

علاوه بر این، رعایت استانداردها و مقررات ایمنی مربوط به حمل و نقل دریایی بسیار حائز اهمیت است. این شامل توزیع مناسب بار، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و رعایت محدودیت های وزنی می شود. به کارگیری بهترین شیوه ها در زمینه مهار بار و اقدامات ایمنی، علاوه بر محافظت از محموله و کشتی، رفاه افرادی که در فرآیند حمل و نقل درگیر هستند را نیز تضمین می کند.

در نهایت، دوبه به عنوان یک راه حل عملی و اقتصادی برای حمل و نقل محموله های کوچک در فواصل کوتاه، نقش موثری در لجستیک دریایی ایفا می کند. با ترکیب شیوه های موثر مهار بار و اقدامات ایمنی مناسب، کارایی و قابلیت اطمینان این نوع حمل و نقل به طور چشمگیری افزایش می یابد و اهمیت آن در زمینه حمل و نقل دریایی به خوبی نمایان می شود.

کاربردهای شناور دوبه

شناور دوبه با کاربری های متنوعی طراحی و ساخته شده است تا نقشی موثر در توسعه حمل و نقل دریایی ایفا کند. این شناور به ویژه برای حمل انواع بارها از جمله مایعات، غلات، خودروها و تجهیزات بزرگ به کار می رود. دوبه ها به دلیل توانایی حرکت در کانال های آبی باریک و کم عمق، جایگزین مناسبی برای کشتی ها در مسیرهای دشوار و صعب العبور هستند. حمل بار، اصلی ترین وظیفه دوبه است. در واقع به کمک دوبه انواع مختلف محموله ها جابجا می شوند. از مواد نفتی و پتروشیمی گرفته تا بارهای خشک و تر، همگی می توانند از طریق دوبه به مقصدهای نزدیک منتقل شوند. غلات فله و عمده نیز به راحتی در انبارهای دوبه جای می گیرند و در برابر آسیب محافظت می شوند.

برای جابجایی کالاهای سنگین، از جرثقیل استفاده می شود تا بارها به راحتی در دوبه قرار گیرند و در نهایت تخلیه شوند. این شناورها در آبراهه های خاص، به ویژه در مسیرهای باریک و صعب العبور که قایق ها و کشتی ها قادر به حرکت نیستند، بیشترین کارایی را دارند. ساخت دوبه در ابعاد سفارشی، راندمان این شناورها را بهبود بخشیده است. برخی از انواع آن برای مقاصد خاصی طراحی شده اند و برای حمل بارهای تشریفاتی یا سلطنتی استفاده می شوند. همچنین، برخی مدل ها به طور ویژه برای لایروبی مسیرهای آبی ساخته شده اند و تنها برای این منظور به کار می روند.

کلام آخر

دوبه ها نقش مهمی در حمل و نقل دریایی دارند و به دلیل ویژگی های خاص خود، ابزاری کارآمد برای جابجایی انواع کالاها در مسیرهای کوتاه و دشوار محسوب می شوند. این شناورها به دلیل طراحی مسطح و انعطاف پذیری بالا، توانایی عبور از کانال های باریک و کم عمق را دارند و می توانند بارهایی همچون مایعات، غلات و تجهیزات سنگین را به خوبی جابجا کنند. استفاده از این شناورها به دلیل هزینه های پایین تر و کارآیی بیشتر، گزینه ای اقتصادی و مطمئن در لجستیک دریایی است و اهمیت آن ها در حمل و نقل مدرن همچنان پررنگ باقی می ماند.