درب خروج گمرک چیست و چه وظایفی دارد؟

واردات کالا یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در دنیای پیشرفته امروز است. برای واردات کالاهای مختلف سخت ترین مرحله عبور از گمرک محسوب می شود. آخرین مرحله ترخیص کالا از گمرک، درب خروج گمرک بوده که شرایط و ضوابط مخصوص به خود را دارد. ما در این مطلب قصد داریم به معرفی درب خروج گمرک پرداخته و وظایف آن را بیان کنیم، پس تا پایان همراه ما باشید.

درب خروج گمرک چیست؟

همانطور که می دانید گمرک محلی است که در مرزهای یک کشور قرار دارد. قوانین گمرک برای صادرات و واردات هرگونه کالایی توسط هر کشوری تعیین می شود. ترخیص کالا از گمرک شرایط و مراحل پیچیده و خاص خود را دارد که با توجه به نوع کالا، حجم و ضرورت آن می تواند بسیار دقیق و سختگیرانه انجام شود. درب خروجی کالا آخرین مرحله از مراحل ترخیص کالا بوده و قبل از خروج نهایی و بارگیری محموله انجام خواهد شد. تمامی مجوز های مورد نیاز مانند مجوز بارگیری و خروج از گمرک در این مرحله به افراد داده می شود.

وظایف درب خروج گمرک

همانطور که گفتیم آخرین مرحله از واردات کالا به یک کشور از طریق گمرک، درب خروج گمرک است. شاید سوال مهمی در ذهن شما ایجاد شود که وظیفه اصلی این بخش چیست؟ درب خروج گمرک وظایف مختلفی بر عهده دارد که در ادامه به توضیح مختصر هر کدام از آن ها خواهیم پرداخت:

بررسی فیزیکی

حمل و نقل کالاها از طرق مختلف می تواند آسیب هایی را به محموله وارد کند. از جمله این آسیب های می توان به پارگی، زنگ زدگی، له شدگی، شکستگی، نقص فنی و غیره اشاره کرد. از مهمترین وظایف مسئولان درب خروج گمرک، بررسی فیزیکی کالا ها و اطمینان از عدم وجود این گونه آسیب ها است. برای این منظور مسئول درب خروج گمرک اقدام به معاینه دقیق بسته ها و کنترل سلامت کالا می کند.

 در این بین باید به هرگونه علائم مخدوش شدن کالا ها به دقت توجه شود. بررسی فیزیکی کالا ها مرحله دیگری نیز دارد. بعد از بررسی علائم مخدوش شدن و تایید عدم آسیب دیدگی محموله ها، باید به انطباق تعداد و مشخصات کالا با موارد درج شده در اظهارنامه پرداخت. برای این کار هم باید مواردی مانند تعداد بسته ها، مشخصات ظاهری آن ها و علامت گذاری های روی بسته ها به دقت مورد بررسی قرار بگیرند.

 هرگونه مغایرت در این زمینه باید به دقت توسط مسئولان درب خروج گزارش شده و موارد اشتباه اصلاح شود. البته بررسی فیزیکی با توجه به نوع کالا و حساسیت آن ممکن است بسیار دقیق و جزئی انجام شود. به عبارت دیگر ممکن است برای بررسی فیزیکی، مسئول درب خروج گمرک اقدام به باز کردن بسته ها یا روشن کردن دستگاه ها کند. در طول فرایند بررسی فیزیکی محموله فرد صاحب کالا نیز باید حضور داشته باشد.

ثبت مشخصات کالا

یکی دیگر از وظایف درب خروج کالا، ثبت مشخصات کالا های خارج شده از گمرک است. در این صورت است که می توان بر فرایند ترخیص کالا نظارت و مدیریت بهتری داشت. با این کار می توان از خروج کالا های غیرقانونی و مغایر با قوانین واردات جلوگیری کرده و آمار دقیق از حجم و تعداد کالا های وارداتی به کشور ارائه داد. مشخصاتی که در درب خروج گمرک از کالا ها باید ثبت شوند، عبارتند از:

• نوع کالا که شامل نام و کد تعرفه گمرکی کالا می شود.
• تعداد اقلام یا تعداد بسته های کالا
• ارزش گمرکی کالا ها
• کشور مبدا و مقصد صادرات یا واردات کالای مورد نظر
• نام آدرس و سایر اطلاعات صاحب محموله

لازم به ذکر است مامور گمرک مسئول ثبت این اطلاعات بوده و باید با دقت کافی این کار را انجام دهد تا از بروز اشتباه جلوگیری کند. نام مامور گمرک هم باید در اطلاعات ثبت شده مندرج شده باشد تا در صورت عدم انجام درست کارها و ثبت اطلاعات بتوان از طریق ثبت شکایت از گمرک پیگیری کرد.

نمونه گیری

این مرحله از درب خروج گمرک نیز تا حد زیادی از ورود کالا های نامرغوب و غیر استاندارد به کشور جلوگیری می کند. نمونه گیری باید به صورت کاملا تصادفی و در حضور مامور گمرک و صاحب کالا انجام شود. سپس نمونه گرفته شده با دقت زیاد بسته بندی و پلمپ شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود. نتایج آزمایش باید در اظهارنامه به دقت ثبت شود. در برخی از مواقع در کنار نمونه گیری ممکن است از روش های دیگری مانند بازرسی چشمی و استفاده از دستگاه های کنترل کیفیت استفاده شود.

مراحل کار در درب خروج گمرک

این مرحله از ترخیص کالا مانند همه مراحل دارای اقداماتی است که باید به ترتیب انجام شوند. در قدم اول صاحب محموله باید مجوز خروج کالا که گمرک صادر کرده است را به مسئول درب خروج تحویل دهد. بعد از این مرحله مسئول درب خروج محتویات پرونده را به دقت مطالعه کرده و موارد درج شده را با محموله مورد نظر انطباق می دهد. در صورتی که در این مرحله مشکلی ایجاد نشود، مسئول درب خروج، مجوز بارگیری را صادر می کند.

 بعد از دریافت مجوز بارگیری، صاحب کالا باید به انبار های گمرک مراجعه کرده و با ارائه مدارک مربوط به محموله خود، اقدام به تسویه حساب با انبار ها کند. بعد از پرداخت هزینه های انبارداری، انباردار بیجک گمرکی که به نوعی مجوز نهایی برای خروج از گمرک به شمار می آید را صادر خواهد کرد. پس از این مرحله صاحب کالا با در دست داشتن بیجک گمرکی به درب خروج مراجعه کرده و به راحتی می توان به همراه محموله خود از گمرک خارج شود.

ضرورت ارزیابی کالا در درب خروج گمرک

با توجه به آنچه تا کنون گفتیم، متوجه شدید که درب خروج گمرک چه وظایف مهمی را بر عهده دارد. چنانچه وظایف و مسئولیت های این درب به خوبی و درستی انجام شود، می تواند از ورود کالا های غیر مجاز، قاچاق و کالا های نامرغوب به کشور جلوگیری کند. به همین دلیل است که درب خروج گمرک مرحله ای بسیار مهم در ترخیص کالاهای وارداتی محسوب می شود.

 برای انجام صادرات کالا از داخل کشور به کشور های دیگر نیز درب خروج گمرک از اهمیت بالایی برخوردار است. به دلیل اینکه در این مرحله می توان از خروج غیر قانونی بسیاری از مواد و کالاها جلوگیری کرد. در کنار این موارد درب خروج کالا و قوانین مربوط به آن می تواند منجر به کاهش ترافیک کالا های وارداتی و صادراتی و ترخیص راحت تر محموله ها شود.

چه محصولاتی نیاز به ارزیابی در درب خروج گمرک دارند؟

همانطور که گفتیم، درب خروج گمرک یکی از مراحل اصلی و مهم در ترخیص کالا های وارداتی و صادراتی می باشد. به عبارت دیگر می توان گفت تمامی کالا های وارداتی و صادراتی باید از این مرحله عبور کنند تا بتوان آن ها را از گمرک خارج کرد. جالب است بدانید کالا ها در زمان ترخیص در سه مسیر گمرکی سبز، قرمز و زرد قرار می گیرند. محصولاتی که هیچگونه شک و شبهه ای نداشته باشند، در مسیر سبز قرار گرفته و به سرعت مسیر ترخیص را پیش می گیرند.

 اما کالا هایی که که در مسیر زرد قرار می گیرند، باید دوباره از نظر اطلاعات ثبت شده و نمونه گیری بررسی شوند. برخی کالا ها نیاز به دقت بیشتر و حساسیت بالاتری دارند. از جمله این نوع کالا ها می توان به مواد دارویی و غذایی اشاره کرد. محموله هایی که وارد مسیر قرمز می شوند، نیز باید دوباره مورد بررسی کامل قرار گرفته و حتی نمونه ای از کالای مورد نظر دوباره به آزمایشگاه فرستاده شود. بنابراین ترخیص و بازرسی در این مسیر زمان بیشتری نیاز خواهد داشت.