اعتبار اسنادی (LC) چیست؟ آشنایی با انواع اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی یکی از روش های بین المللی برای مبادله پول بین خریداران و فروشندگان است. در این روش بانک مورد نظر متعهد می شود مبلغی را که فروشنده از خریدار بستانکار است را پرداخت کند. این پرداخت زمانی انجام می گیرد که خریدار کالایی را که خریداری کرده است را دریافت کند و بانک هم تا پایان مراحل این معامله موظف است تا وضعیت معامله را پیگیری کند. در واقع اعتبار اسنادی به عنوان یک روش مدرن و مناسب برای چنین معاملاتی در نظر گرفته می شود. از سال 1933 این روش توسط اتاق بازرگانی بین المللی ایجاد شد و از همان زمان توانست به آرزو و نیازهای مهم بازرگانان برای یک مبادله کم خطرتر و دقیق تر جامه عمل بپوشاند و به شکل یک قانون مدون و به نام مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی در اختیار تمامی بازرگانان و تجار قرار گرفت. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا شما را به طور کامل با این روش آشنا کنیم.

مزایای اعتبارات اسنادی

اعتبارات اسنادی مزایای زیادی دارد که در ادامه چند مورد از مهم ترین آن ها را عنوان می کنیم:

• اعتبار اسنادی باعث می شود فروشنده از این که پس از ارائه اسناد حمل وجه اعتبار را مطابق با شرایط اعتبار از بانک کارگزار یا تایید کننده دریافت می کند، اطمینان حاصل کند.
• در این روش امکان کنترل تاریخ حمل و تحویل نهایی کالا وجود دارد.
• در اعتبارات اسنادی می توان اسناد حمل را مطابق با مفاد موافقت اولیه تحت شرایط قرارداد میان طرفین تحصیل کرد.
• از این که پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکیت کالا از وی صورت می گیرد، اطمینان حاصل می شود.
• می توان تسهیلات بیشتری برای فروشنده در مقابل اعتبار گشایش یافته برای تهیه کالای سفارش شده کسب کرد.
• بانک برای پرداخت بها در معاملات به جای فرد فروشنده متعهد خواهد بود.

آشنایی با اصطلاحات مربوط به اعتبار اسنادی

در اعتبارات اسنادی چندین اصطلاح وجود دارد که بهتر است آن ها را بدانید:

• دموراژ که به معنای هزینه ای است که برای معطل کشتی و نقطه مقابل دیسپچ پرداخت می شود.
• سوشارژ هم به معنای هزینه ای است که به کرایه حمل تعلق می گیرد.
• کابوتاژ هم به معنای حمل کالا از یک نقطه کشور به نقطه دیگر کشور است که از راه دریا یا رودخانه های مرزی انجام می گیرد.
• متقاضی که به معنای شخص حقیقی یا حقوقی است که درخواست گشایش اعتبار دارد.
• ذینفع هم همان فروشنده یا طرف اصلی خریدار است که در معاملات بین المللی موظف است کالا را در تاریخ مشخصی به خریدار تحویل دهد.
• بانک عامل بانکی است که در آن اعتبار بنا به درخواست خریدار گشایش پیدا می کند.
• بانک کارگزار هم بانکی است که در ارتباط با بانک عامل است و از جانب بانک عامل و خریدار تعهد می کند که وجه توسط خریدار و بانک عامل پرداخت شود.

انواع اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی انواع مختلفی دارد که در این قسمت همه آن ها را برای شما عنوان کرده و توضیح می دهیم:

1. اعتبار اسنادی وارداتی و صادراتی: اعتباری که خریدار برای واردات کالا به کشور خود ایجاد می کند را اعتبار اسنادی وارداتی می گویند. همین اعتبار برای شخص خریداری که کالا را از کشور خود به کشور مقصد صادر می کند، اعتبار اسنادی صادراتی می گویند.
2. اعتبار اسنادی قابل برگشت (Revocable L/C): اعتبار اسنادی قابل برگشت دارای شرایط خاصی است و بانک گشایش کننده اعتبار می تواند بدون این که به طرفین قرارداد اطلاعی دهد، هر گونه تغییری را در این اعتبار به وجود آورد. از این نوع اعتبار استفاده چندان زیادی نمی توان کرد چرا که آن اطمینان لازم را برای انجام تعهدات خریدار نمی دهد.
3. اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت Irrevocable L/C: این نوع اعتبار اسنادی دقیقا برخلاف اعتبار قابل بازگشت است. به این صورت که اگر قرار باشد بانک گشایش کننده اعتبار هر نوع تغییری در این نوع اعتبار به وجود آورد، باید ابتدا موافق فروشنده را دریافت کند. فروشندگان کالا معمولا از این نوع اعتبار استفاده بیشتری می کنند.
4. اعتبار اسنادی تایید شده Confirmed L/C: این نوع اعتبار هم خریدار را ملزم می کند تا اعتبار صادره از بانک خود را به تایید بانک دیگر مورد تایید فروشنده برساند. اعتبار اسنادی تایید شده به دلیل عدم اطمینان به حیثیت با صادر کننده یا موقعیت دشوار اقتصادی و سیاسی کشور خریدار صادر خواهد شد.
5. اعتبار اسنادی تایید نشده Unconfirmed L/C: برخلاف اعتبار اسنادی تایید شده، گشایش اعتبار اسنادی تایید نشده نیازی به تایید بانک دیگری ندارد. نکته ای که باید در این مورد بدانید این است که اگر واژه Confimed  در سند ذکر شود، اعتبار اسنادی تایید نشده تلقی خواهد شد.
6. اعتبار اسنادی قابل انتقال Tranferable L/C: در این نوع اعتبار هم ذینفع اصلی یعنی همان فروشنده این حق را خواهد داشت همه یا بخشی از اعتبار گشایش شده را به شخص یا اشخاصی انتقال دهد. در واقع این نوع اعتبار یک امتیاز برای فروشنده محسوب خواهد شد.
7. اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال Untransferable L/C: در تجارت بین الملل عرف این است که اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال باشد که برای گشایش اعتبار اسنادی نیاز به مجوز بانک مرکزی است. اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال اعتباری است که در آن ذینفع یا فروشنده اصلی نمی تواند اعتبار خود را به شخص یا اشخاص دیگر منتقل کند.
8. اعتبار اسنادی نسیه یا مدت دار (یوزانس) Usance L/C: در این نوع از اعتبار اسنادی پرداخت وجه بلافاصله پس از ارائه اسناد از طرف خریدار انجام نمی شود بلکه یک مدت زمان خاص برای پرداخت وجه تعیین خواهد شد در واقع با استفاده از این نوع اعتبار فروشنده به خریدار این مهلت را خواهد داد تا کالای خریداری شده را بفروشد و از محل فروش آن بهای کالا را به فروشنده پرداخت کند. در کشورهایی که از کمبود ارز برخوردار هستند بیشتر از این نوع اعتبار اسنادی استفاده می شود.
9. اعتبار دیداری At Sight L/C: اعتبار اسنادی دیداری هم یکی از انواع اعتباراتی است که در آن بانک ابلاغ کننده پس از آن که اسناد حمل و نقل ارائه شده از طرف فروشنده را رویت کرد و اطمینان پیدا کرد که کلیه شرایط اعتبار رعایت شده است، بلافاصله وجد نقد را می تواند پرداخت کند.
10. اعتبار اسنادی پشت به پشت یا اتکایی Back to Back L/C: این نوع از اعتبار اسنادی خود شامل دو مدل اعتبار می شود که اعتبار اول برای فروشنده ای است که امکان تهیه و ارسال کالای مورد نظر را ندارد. در این صورت با تکیه بر اعتباری که برای خود باز کرده، اعتبار دیگری برای فروشنده دوم که امکان تهیه و ارسال کالا را دارد، باز می کند.
11. اعتبار اسنادی ماده قرمز Red Clause L/C: با استفاده از این نوع اعتبار دریافت پیش پرداخت قبل از ارسال کالاهای خریداری شده برای خریدار امکان پذیر خواهد شد.
12. اعتبار اسنادی گردان Revolving L/C: در نهایت می رسیم به آخرین نوع اعتبار اسنادی که گردان است و پس از هر بار استفاده ذینفع از اعتبار، همان مبلغ تا سطح اعتبار اولیه افزایش پیدا می کند. به عبارت دیگر بدون احتیاج به افتتاح یا اصلاح اعتبار جدید، اعتبار کنونی به صورت خود به خودی تجدید خواهد شد.

مدارک مورد نیاز برای گشایش اعتبار اسنادی

از جمله مدارکی که باید در این زمان خریدار به بانک تحویل دهد، موارد زیر هستند:

• فرم تکمیل شده تقاضای گشایش اعتبار
• پروفرما اینویس یا پیش فاکتور ممهور توسط وزارت بازرگانی در زمان ثبت سفارش
• فرم ثبت سفارش
• بیمه نامه باربری
• فرم ارائه تسهیلات به منظور گشایش اعتبار اسنادی وارداتی
• تعهد نامه ورود و ترخیص کالا از گمرک
• تعهد نامه نوسانات نرخ ارز

چه ریسک هایی برای درخواست دهنده اعتبار وجود دارد؟

• عدم تحویل کالاها
• تحویل ناقص
• تحویل کالاهای بی کیفیت و نامرغوب
• تحویل زود یا دیرهنگام
• خرابی کالا در حین انتقال
• مشکلات مربوط به مبادلات ارزی
• مشکلات مربوط به بانک صادرکننده یا دریافت کننده
• دزدیده شدن

مراحل گشایش اعتبار چیست؟

حال که با اعتبار اسنادی و انواع آن آشنا شدیم وقت آن رسیده که بگوییم چه شرایط و مدارکی برای گشایش اعتبار اسنادی لازم است. یکی از مهم ترین و اصلی ترین شرایط گشایش اعتبارات اسنادی است است که ابتدا طرفین کارت بازرگانی دریافت کنند و برای انعقاد معامله یا قرارداد برای صادرات و واردات اقدام کنند. همچنین باید روش پرداخت آن را هم تحت عنوان اعتبار اسنادی معرفی نمایند. بعد از آن خریدار باید به بانک مراجعه کند و درخواست گشایش LC داشته باشد و بر مبنای قرارداد منعقده، اعتبار اسنادی را تشکیل دهد.

علاوه بر همه این موارد متقاضی اعتبارات اسنادی باید در آن بانک حساب جاری تشکیل دهد و ارزیابی مثبتی از خود در نزد بانک ارائه دهد. پس از آن که بانک شرایط گشایش اعتبار بررسی کرد و با ایجاد آن موافقت خود را اعلام نمود، باید به اطلاع بانک فروشنده برساند و بانک مزبور هم باید پس از اصالت اعتبار اسنادی یا LC این موضوع را به فروشنده اعلام کند. از این به بعد اعتبار LC گشایش شده تلقی خواهد شد و هر دو بانک های گشاینده اعتبار و تایید کننده در مقابل اعتبار اسنادی متعهد به پرداخت وجه خواهند شد.

سوالات متداول