قاعده EXW یکی از 11 اینکوترمز بوده که در قوانین تجارت بین المللی جای گرفته است. این قانون نیز مانند قاعده CPT به وسیله شورای بین المللی تجارت تعریف شده است و براساس آن رابطه و مسئولیت های بین خریدار و فروشنده در شرایط خاص تعیین می گردد. قاعده EXW شامل استانداردهایی است که سبب شفافیت مذاکرات و مسئولیت های طرفین تجارت یا معامله خواهد شد. ما در این مقاله همه چیز را درباره قاعده EXW مورد بحث قرار می دهیم، پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
آشنایی با قاعده EXW در تجارت
قاعده EXW در واقع EX Works بوده و در تجارت های داخلی و خارجی متعدد مورد استفاده قرار می گیرد. بر اساس این قاعده، فروشنده یا تولید کننده کالا در محلی که اجناس تولید شده اند محموله را به خریدار تحویل می دهد. همانطور که می دانید در تجارت گسترده دنیای امروز بیشتر مراحل انتقال و جابجایی بار به صورت غیر مستقیم و بدون دخالت خریدار انجام می گیرد. به عبارت دیگر مسئولیت محموله پس از تحویل بار در مقصد به عهده خریدار است.
اما به موجب قاعده EXW زمانی که خریدار محموله را به صورت مستقیم از انبار یا کارخانه تولیدی تحویل می گیرد، فروشنده هیچ مسئولیت دیگری نداشته و تمامی هزینه ها باید توسط خریدار پرداخت گردد. همچنین در قاعده EXW تعیین شده است که پس از اینکه خریدار اقلام مد نظر را تحویل گرفت، علاوه بر مسئولیت حمل و نقل موظف است مسئولیت بارگیری در تریلی، انتقال از تریلی به هواپیما یا کشتی، هزینه های گمرکی صادرات و واردات، بارگیری اقلام در مقصد و… را عهده دار شود.
حتی اگر فروشنده بخواهد در هر مرحله به خریدار کمک کند و در این شرایط مشکل یا اختلالی در مراحل حمل و نقل ایجاد شود، تمام مسئولیت ها متوجه خریدار است. در قاعده EXW تعیین شده که فروشنده پیش از تحویل بار به مشتری باید بسته بندی محصولات را براساس استانداردهای مشخص شده انجام دهند و برای هر نوع محصول برچسب های لازم را نصب کند. در مواردی ممکن است در قرارداد ذکر شود که تحویل محموله در محلی غیر از انبار یا کارخانه تولیدی انجام گیرد. در این صورت فروشنده موظف است مطابق قرارداد محموله را در بندرگاه یا نزدیکترین محل به مشتری تحویل دهد.
فروشنده کالا باید حداکثر همکاری را برای اخذ مدارک و مجوزهای لازم خریدار داشته باشد. البته باید ذکر کنیم پرداخت هزینه های مربوط به دریافت مجوز توسط خریدار انجام می گیرد.
مسئولیت های خریدار در قاعده EXW
مسئولیت هایی که در قاعده EXW به خریدار محول شده است:
- در قاعده EXW بند بیع قرار داده شده است. بر اساس این بند خریدار باید پیش از تحویل کالا، بهای کالا را به طور کامل پرداخت نماید. مگر اینکه به صورت توافقی تصمیم به چند مرحله شدن پرداخت گرفته شده باشد. فروشنده نیز باید فاکتور کالا را به خریدار تحویل دهد تا بررسی و انطباق کالا با فاکتور انجام بگیرد.
- خریدار پس از بررسی کالا و انطباق آن با فاکتور با هزینه شخصی، هماهنگی های لازم برای بارگیری محموله از محل تحویل را انجام می دهد. طرفین از قبل برای محل تحویل بار توافق می کنند اما در صورتی که توافقی انجام نگیرد وظیفه فروشنده است که محلی را تعیین کند. همچنین لازم به ذکر است که فروشنده در رابطه با تحویل به موقع کالا تعهد دارد.
- پرداخت هزینه تحویل بار به بندر مبدا به عهده خریدار است.
- پرداخت هزینه های مجوز صادرات گمرکی که شامل عوارض، اسناد و تعرفه ها به عهده خریدار است.
- پرداخت هزینه حمل بار که براساس نوع کالا و از طریق زمینی، هوایی و دریایی انجام می گیرد به عهده خریدار است.
- در تجارت و معاملات بین المللی بیمه شدن کالا اهمیت زیادی دارد؛ چرا که احتمال وقوع هر اتفاق در مسیر حمل و نقل وجود داشته و می تواند خسارت هنگفتی به دنبال داشته باشد. در قرارداد قاعده EXW ذکر شده که فروشنده در قبال خریدار و همچنین خریدار در قبال فروشنده حقی برای درخواست بیمه نخواهد داشت. مسئولیت بیمه شدن محموله تماما به عهده خریدار بوده و فروشنده باید اطلاعات و راهنمایی های لازم برای بیمه کردن اقلام را در اختیار مشتری بگذارد.
- پرداخت هزینه هایی که برای واردات کالا به داخل کشور مبدا انجام می شود به عهده خریدار است.
- هر مرحله مانند شمارش، اندازه گیری وزن، بررسی کیفیت، هزینه ها توسط خریدار پرداخت می گردد. اما هزینه های مربوط به تایید اولیه کالا به عهده فروشنده است. همچنین نحوه بسته بندی اقلام مطابق استاندارد و با میل خریدار انجام می گیرد و فروشنده نسبت به آن موظف است.
- هزینه ترمینال
- تحویل به مقصد نهایی
- تخلیه بار در محل مد نظر
شرایط معامله به روش EXW
در معاملات بین المللی و حتی داخلی شرح وظایف طرفین قرارداد از اهمیت بالایی برخوردار است. در واقع هرچقدر در قاعده به جزئیات بیشتری اشاره شده باشد به همان اندازه از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری خواهد شد. تجارت بین الملل نیز قاعده EXW را به صورت شفاف بیان کرده است تا خریدار و فروشنده به خوبی از حدود اختیارات خود آگاه باشند. برحسب این قاعده وقتی فروشنده کالا را به خریدار تحویل داد از این مرحله به بعد مسئولیتی در قبال محموله ندارد. هماهنگی های لازم جهت بارگیری کالا در خودروهای باربری و نحوه بارگیری و چینش بار همگی تحت نظر و مسئولیت خریدار انجام می گیرد.
از جمله مواردی که در قاعده EXW ذکر شده است سپردن وظیفه تشریفات گمرکی به عهده خریدار است. صفر تا صد دریافت مجوز و تحویل مدارک تماما توسط خریدار انجام می گیرد.
اکنون شاید این سوال ایجاد شود که قاعده EXW چه سودی برای خریدار دارد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم، از آنجایی که خریدار به صورت مستقیم و بدون واسطه از فروشنده یا تولید کننده اصلی خرید می کند، در نهایت به سود بالایی خواهد رسید؛ به همین دلیل بسیاری از خریداران ترجیح می دهند سختی های حمل و نقل کالا و دریافت مجوزهای مختلف و… را تحمل کنند و پیرو قوانین قاعده EXW باشند.
نکات قابل توجه برای خریدار
هدف از تجارت و انجام معاملات بین المللی رسیدن به سود است. قاعده EXW نیز به همین دلیل به تصویب رسیده است. رعایت کردن چند نکته کمک می کند تا خریداران در معاملات خود متحمل خسارت نشوند و به سود حداکثری برسند. به طور مثال خریدار باید بسته بندی کالای مد نظر را به صورت دقیق و با جزئیات مد نظر داشته باشد و خودروی باربری را بر اساس تعداد و نوع محموله انتخاب کند.
در این مقاله سعی کردیم به نکاتی که در قاعده EXW ذکر شده بپردازیم. قاعده EXW همچون قاعده CPT از اصول مهم تجارت بین الملل است. به صورت کلی در قاعده EXW بیشتر مسئولیت ها از دوش فروشنده برداشته شده و به خریدار محول شده است. در صورتی که طرفین معامله بر سر قاعده EXW توافق کنند، خریدار موظف است محموله را در محل تعیین شده تحویل بگیرد و با مسئولیت خودش به مقصد برسد. در ظاهر این قاعده ریسک زیادی برای خریدار دارد اما از به دلیل سود دهی بالا مورد تایید بسیاری از خریداران است.