واردات کالا از چین یکی از مسیرهای پرطرفدار برای بازرگانان ایرانی است، اما بزرگ‌ترین چالش این مسیر، تأمین نقدینگی و ایجاد اعتماد میان خریدار و فروشنده است. بسیاری از تاجران در اولین تجربه واردات با این مشکل مواجه می‌شوند که فروشنده چینی دریافت پول را پیش‌شرط ارسال کالا می‌داند، در حالی که خریدار ترجیح می‌دهد کالا را دریافت کند و سپس پرداخت را انجام دهد. در اینجاست که مفهوم وام تجاری اهمیت پیدا می‌کند. وام تجاری ابزاری است که بانک‌ها و مؤسسات مالی در اختیار شما می‌گذارند تا بدون فشار نقدینگی، بتوانید معامله خود را پیش ببرید. این وام‌ها نه‌تنها پرداخت وجه را برای فروشنده تضمین می‌کنند، بلکه فرصت می‌دهند واردکننده با فروش بخشی از کالا، مبلغ وام را بازپرداخت کند. بنابراین برای یک تاجر داشتن کارت بازرگانی بیش از یک مجوز ساده است؛ این کارت به شما امکان دریافت انوع وام تجاری را برای بازرگانان فراهم می‌کند. وام تجاری با کارت بازرگانی می‌تواند سرمایه در گردش، خرید کالا و توسعه صادرات و واردات را تسهیل کند.در این مقاله به‌طور کامل توضیح می‌دهیم وام تجاری چیست، چه انواعی دارد و چگونه می‌توانید از آن برای واردات مطمئن و کم‌ریسک از چین استفاده کنید.
وام تجاری چیست؟
وام تجاری یا همان Trade Finance یکی از مهم‌ترین ابزارهای مالی برای بازرگانانی است که در حوزه واردات و صادرات فعالیت می‌کنند. این نوع وام به شما کمک می‌کند فاصله زمانی میان پرداخت وجه و دریافت کالا را پوشش دهید. به زبان ساده، بانک یا مؤسسه مالی به‌جای شما هزینه کالا را به فروشنده پرداخت می‌کند و شما در سررسید تعیین‌شده مبلغ را به بانک بازمی‌گردانید. این ابزار در واردات از چین اهمیت ویژه‌ای دارد زیرا نه‌تنها خیال فروشنده چینی را از دریافت پول راحت می‌کند، بلکه به شما فرصت می‌دهد تا کالا وارد کشور شده و بخشی از آن فروخته شود و سپس بازپرداخت وام انجام گیرد.
انواع وام تجاری و تسهیلات برای دارندگان کارت بازرگانی
- وام مشارکت مدنی: با این وام، بانک و متقاضی در سود و زیان پروژه شریک می‌شوند و امکان تأمین سرمایه در گردش پروژه‌های تجاری و وارداتی فراهم می‌شود.
- وام‌های کوتاه‌مدت و میان‌مدت بانکی: کارت بازرگانی به‌عنوان وثیقه اعتباری عمل می‌کند و امکان دریافت وام تجاری کوتاه‌مدت و میان‌مدت برای تسویه حساب‌ها و خرید کالا فراهم می‌شود.
- اعتبار اسنادی (Letter of Credit – LC): بانک خریدار در برابر ارائه اسناد صحیح، پرداخت به فروشنده را تضمین می‌کند. برای واردات از چین، LC دیداری یا مدت‌دار (Usance) رایج است.
- تأمین مالی خریدار (Buyer’s Credit) با پشتیبانی آژانس‌های اعتباری صادراتی (ECA): وام میان‌مدت به واردکننده، معمولاً با تضمین آژانس کشور صادرکننده؛ برای سفارش‌های بزرگ یا تجهیزات. نمونه: خطوط اعتباری بانک اگزیم چین.
- تأمین مالی فروشنده/صورت‌حساب (Seller’s Credit / Invoice Finance): تأمین‌کننده چینی یا بانک او، پرداخت مؤجل می‌دهد؛ شما اسناد را در سررسید می‌پردازید.
- وام مضاربه ای: این وام به شخص حقیقی یا حقوقی برای فعالیت بازرگانی اعطا می‌شود. این وام توسط تمامی بانک‌های دولتی و خصوصی به بازرگانان داخلی و خارجی که فعالیت اقتصادی آنها موجب رونق بازرگانی داخلی و افزایش ورود ارز به کشور می‌شود تعلق می‌گیرد.
روند استفاده از وام‌های تجاری
روند استفاده از وام تجاری معمولاً با دریافت پروفرما از فروشنده آغاز می‌شود. پس از آن شما نوع وام مالی را انتخاب کرده و درخواست گشایش آن را به بانک ارائه می‌کنید. بانک پس از بررسی توان مالی و مدارک شما، اعتبار اسنادی یا خط اعتباری را صادر می‌کند. سپس فروشنده کالا را بارگیری کرده و اسناد حمل را به بانک ارائه می‌دهد. در این مرحله بانک اسناد را بررسی کرده و در صورت صحت، وجه را پرداخت می‌کند. شما نیز طبق قرارداد و در موعد مقرر بدهی خود را به بانک تسویه خواهید کرد. قبل از شروع، بررسی حداقل سرمایه برای واردات ضروری است تا از توانایی پوشش هزینه‌ها و بهره‌برداری مناسب از وام مطمئن شوید.
نحوه ثبت‌نام و دریافت وام تجاری
برای دریافت وام تجاری باید ابتدا بانکی را انتخاب کنید که تجربه و سابقه فعالیت در حوزه تأمین مالی تجارت بین‌الملل داشته باشد. سپس مدارک ثبتی شرکت، صورت‌های مالی و قرارداد یا پروفرمای فروشنده را آماده کنید. بانک پس از اعتبارسنجی، شرایط معامله را مشخص کرده و در صورت پذیرش، وام یا اعتبار اسنادی را برای شما صادر می‌کند. نکته مهم این است که ساختار معامله مانند انتخاب اینکوترمز، مدت اعتبار و نوع اسناد باید از ابتدا شفاف و دقیق تنظیم شود تا در ادامه مشکلی ایجاد نشود.
شرایط دریافت وام تجاری
بانک‌ها برای اعطای وام تجاری به توان مالی و سوابق اعتباری شما توجه ویژه‌ای دارند. وجود صورت‌های مالی شفاف، گردش حساب مناسب و سابقه خوش‌حسابی احتمال دریافت وام را افزایش می‌دهد. همچنین بسته به نوع وام، ممکن است نیاز به وثیقه نقدی، ضمانت‌نامه یا رهن اسناد حمل داشته باشید. از سوی دیگر، بانک‌ها حساسیت زیادی نسبت به قوانین مبارزه با پول‌شویی و تحریم‌های بین‌المللی دارند و لازم است تمام مدارک و مسیرهای پرداخت کاملاً شفاف باشد. به طور کلی برای دریافت وام تجاری با کارت بازرگانی باید شرایط زیر را داشته باشید:
کارت بازرگانی معتبر
- ارائه تاییدیه از مراجع ذی‌صلاح
- وثایق و تضامین کافی
- عدم وجود بدهی ارزی معوق
- اعتبارسنجی و رتبه اعتباری مناسب
- طرح توجیهی قابل قبول
مدارک لازم برای دریافت وام تجاری
برای دریافت وام تجاری باید مجموعه‌ای از مدارک را به بانک ارائه کنید. مهم‌ترین آنها شامل مدارک ثبتی شرکت، مدارک هویتی صاحبان امضا، صورت‌های مالی حسابرسی‌شده، گردش حساب بانکی و اظهارنامه مالیاتی است. علاوه بر این، ارائه پروفرما یا قرارداد با فروشنده چینی، درخواست گشایش اعتبار و لیست اسناد حمل مانند فاکتور تجاری، کارت بازرگانی، بارنامه، بیمه‌نامه و گواهی مبدأ الزامی است.
مبلغ وام تجاری چقدر است؟
میزان وام تجاری معمولاً متناسب با ارزش سفارش شما تعیین می‌شود. برای معاملات کوچک و میان‌مدت، بانک‌ها تا صد درصد ارزش فاکتور را پوشش می‌دهند، البته به شرطی که وثایق لازم ارائه شود. معمولاً سررسید این وام‌ها بین 30 تا 180 روز است، هرچند برای پروژه‌های خاص ممکن است بازه زمانی طولانی‌تری نیز تعیین شود.
وام تجاری به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
وام تجاری معمولاً به شرکت‌ها و بازرگانانی تعلق می‌گیرد که سابقه فعالیت مشخص و گردش مالی سالم دارند. اگر تازه وارد بازار واردات شده‌اید، بهتر است ابتدا با سفارش‌های کوچک شروع کنید تا سابقه بانکی ایجاد شود. بانک‌ها همچنین به شفافیت معامله و اعتبار فروشنده خارجی توجه می‌کنند. همکاری با تأمین‌کنندگان معتبر چینی و داشتن قراردادهای رسمی می‌تواند شانس شما برای دریافت وام را افزایش دهد.
نکات مهم دریافت وام تجاری
برای موفقیت در دریافت و استفاده از وام تجاری باید چند نکته کلیدی را رعایت کنید. نخست اینکه ابزار مالی مناسب را متناسب با شرایط معامله انتخاب کنید؛ برای مثال اگر اولین بار با یک فروشنده چینی کار می‌کنید، اعتبار اسنادی امن‌ترین گزینه است. دوم اینکه اسناد حمل باید دقیقاً مطابق با شرایط بانک باشد زیرا کوچک‌ترین مغایرت می‌تواند پرداخت را به تأخیر بیندازد. همچنین توصیه می‌شود از خدمات بازرسی شخص ثالث در چین استفاده کنید تا کیفیت کالا قبل از بارگیری تأیید شود. مدیریت ریسک نوسانات ارزی، بیمه حمل‌ونقل و در نظر گرفتن هزینه‌های جانبی نیز اهمیت زیادی دارد. در نهایت، فراموش نکنید که هزینه استفاده از وام تجاری بخشی از بهای تمام‌شده واردات است و باید در محاسبه سودآوری کالا لحاظ شود.
داشتن کارت بازرگانی بیش از یک مجوز ساده است؛ این کارت دروازه‌ای به سوی وام تجاری، تسهیلات ویژه و فرصت‌های مالی برای بازرگانان است. وام تجاری با کارت بازرگانی می‌تواند سرمایه در گردش، خرید کالا و توسعه صادرات و واردات را تسهیل کند.
بانک‌های ارائه‌دهنده وام تجاری
| بانک | نوع تسهیلات | وثیقه | سود | مدت بازپرداخت |
|---|---|---|---|---|
| بانک ملی | مشارکت مدنی، مضاربه‌ای | وثیقه ملکی، ضمانت | 15-20% | 1-3 سال |
| بانک صادرات | مضاربه‌ای | ضمانت بانکی، وثیقه ملکی | 18-20% | متغیر |
| بانک سپه | مشارکت مدنی، مضاربه‌ای | وثیقه ملکی، سفته | 15-20% | 6 ماه-2 سال |
| بانک تجارت | مشارکت مدنی، مضاربه‌ای | ضمانت بانکی، وثیقه ملکی | 18-20% | 1-3 سال |
| بانک کشاورزی | مضاربه‌ای | وثیقه ملکی، سفته | 15-18% | 1-5 سال |