در گمرک هزینه های متعددی برای انجام عملیات گمرکی مانند انبارداری، تخلیه، بارگیری، آزمایش و همین طور کارشناسی از بازرگانان دریافت می شود. البته این هزینه ها فقط معطوف به آن هایی که نام بردیم نمی شود و هزینه های دیگری هم وجود دارند که حائز اهمیت هستند. در اظهارنامه گمرکی یک سری از هزینه ها محاسبه و تعیین می شوند و برخی دیگر نیز جدا از اظهار نامه و در واقع به موجب قبض درآمد پرداخت می شوند. دیگر هزینه های گمرکی هم مانند هزینه ترخیص کالا، کاملا جدا از حقوق ورودی از بازرگانان اخذ می شود. در این مطلب قصد داریم در مورد نرخ ارز ترخیص کالا واهمیت محاسبه آن صحبت کنیم؛ پس تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
منظور از نرخ ارز برای ترخیص کالا چیست؟
اگر بخواهیم به بیان کاملا ساده و روان نرخ ارز برای ترخیص کالا را برای شما تعریف کنیم باید بگوییم که نرخ ارز در واقع میزانی از واحد پولی است که یک منطقه در ازای هر واحد از پول منطقه دیگر باید پرداخت شود. به عنوان مثال امروز نرخ ارز دلار به پول ایران برابر با 65 هزار تومان است. اما در کل نرخ ارز محاسباتی ارزش گمرکی کالاهای وارداتی و نیز هزینه ترخیص با توجه به ماده 14 قانون مسائل گمرکی و نیز براساس برابری نرخ ارز اعلام شده از طرف بانک مرکزی است.
اهمیت محاسبه نرخ ارز برای ترخیص کالا
با توجه به اهمیتی که ارزش مبادله ای کالاهای وارداتی در بازارهای داخلی یک کشور دارد و همچنین ایفای نقش آن در بسیاری از مولفه های بازار به خصوص در قیمت نهایی کالاهای داخلی، بانک مرکزی همواره نسبت به تعیین ارزش برابری ارزهای مورد استفاده در تبادلات خارجی اقدام کرده است. ارزش گذاری همه ارزهای رایج در اقتصاد جهانی، با ارز مبنا که همان دلار است محاسبه می شود. در ایران هم نقش مبنایی برای محاسبه ارزش برابری با ریال برای تمام ارزشهای مورد استفاده در معاملات خارجی را دلار، بازی می کند. در معاملات جهانی محاسبه نرخ ارز ترخیص کالا براساس نظام ارز آزاد یا همان بازار آزاد جهانی و به تعبیر دیگر نظام شناور ارزی، انجام می گیرد.
نرخ ارز آزاد یا شناور همواره تابع قوانین عرضه و تقاضای ارز است. اما در برخی از کشورها مانند ایران برای کنترل بازار، نرخ محاسباتی برای مبادله کالاهای وارداتی قطعا همان نرخی که در بازارهای آزاد جهانی محاسبه می شود، نخواهد بود. در مواردی که دولت قصد دارد از واردات محصولات خاص حمایت کند، از نظام کنترل ارزی به جای نرخ ارز آزاد استفاده می کند. به این معنا که در این کار، نرخی پایین تر از بازار ارز آزاد برای واردکنندگان در نظر گرفته می شود تا واردات آن کالای خاص تسهیل شده باشد. تا تاجران هم در این بین برای وارد کردن این محصولات ترغیب شوند. در چنین کشورهایی معمولا چند نوع نرخ ارز در بازار وجود دارد.
نحوه بیان نرخ ارز در ایران برای ترخیص کالا
برای بیان نرخ ارز ترخیص کالا دو روش وجود دارد که در ادامه آن ها را عنوان می کنیم:
- در روش اول مبنای محاسبه ارزهای خارجی در واقع همان پول رایج منطقه یا پول ملی قرار می گیرد. به عنوان مثال در این روش شما باید به طور دقیق محاسبه کنید که در ازای یک ریال دقیقا چند دلار باید پرداخت کنید. البته شایان ذکر است که این روش بیشتر در کشورهایی مانند انگلیس که ارزش پولی ملی آن ها بیشتر از دلار است، مورد استفاده قرار می گیرد.
- روش دیگر به این شکل است که مبنای اصلی را واحد پول خارجی قرار می دهند. در واقع نرخ ارز به گونه ای محاسبه می شود که چند واحد از پول ملی نیاز است تا در ازای هر واحد از وجه خارجی پرداخت شود. اگر بخواهیم از این روش در کشور خودمان مثال بزنیم باید به این موضوع اشاره کنیم که مثلا برای هر یک دلار ما باید چندین ریال پرداخت کنیم. با توجه به ارزشی که دلار در معاملات جهانی دارد، معمولا این روش رایج تر از روش قبلی است.
انواع نرخ ارز در ایران برای ترخیص کالا
در ایران همواره با توجه به سیاست های پولی دولت و بانک مرکزی، با چندین نرخ ارز ترخیص کالا در بازار مواجه خواهیم بود. البته همان طور که اشاره کردیم این مورد کاملا بستگی به سیاست های داخلی هر کشور دارد و آن ها می توانند چند مورد از این سیاست ها را حذف کنند یا کلا استفاده نکنند. اما اگر بازار ایران را بررسی کنیم با انواع نرخ ارز برای ترخیص کالا مواجه می شویم که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
نرخ ارز دولتی
این نرخ توسط دولت و با هدف حمایت از واردات کالاهای اساسی به واردکنندگان تعلق گرفته است و جز پایین ترین نرخ ارز ممکن محسوب می شود.
نرخ ارز شناور
این نرخ هم براساس ارزش آزاد جهانی یک ارز و به واسطه صرافی ها محاسبه می شود. بیشتر در داد و ستد کالاهایی که لوکس هستند و همچنین جز مصارف شخصی محسوب می شوند، مورد استفاده قرار می گیرند.
نرخ ارز ترجیحی
نرخ ارز ترجیحی همان قیمت ارزی است که دولت ترجیح می دهد این ارزبا آن قیمت در کشور برقرار باشد که به آن ارز ترجیحی می گویند. شوک قیمتی که ممکن است بعد از حذف ارز ترجیحی به اقتصاد کشور وارد شود و آن را با مشکل مواجه کند، مهم ترین دلیل برای حفظ ادامه تخصیص این ارز می باشد.
نرخ ارز نیمایی
نرخ ارز ترخیص کالا نیمایی هم یکی دیگر از نرخ ارزهایی است که سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی یا همان نیما عرضه شده است. نرخ ارز نیمایی از سال 1397 در بازار شروع به کار کرده است و فعالیت خود را هم در همان بستر مجازی همچنان ادامه می دهد. مکانیسم کلی کار با این سامانه به این صورت است که تاجری که قصد وارد کردن کالا را دارد و نیازمند ارز است با یک صادر کننده که کالای خود را با ارز خارجی فروخته و دارنده آن است، توافق می کند و از او ارز مورد نیاز خود را خریداری خواهد کرد. در این میان صرافی ها هم به عنوان واسطه گر نقش دارند و دولت هیچ گونه نقشی در این بازار ندارد. به بیان دیگر این بازار به نوعی بازار فرامرزی است که تحریم ها اثر چندانی روی آن و معاملات صورت گرفته آن ندارند. از دیگر ویژگی های نرخ ارز نیمایی این است که به آسانی مبادله می شود و امنیت معاملات را بالا می برد.
نرخ ارز در گمرکات جهت ترخیص کالا
براساس ماده 14 قانون مسائل گمرکی نرخ ارزی که در حال حاضر برای واردات کالاهای وارداتی در سازمان های گمرکی کشور در نظر گرفته شده است، در واقع همان نرخ ارز اعلام شده از طرف بانک مرکزی و نیز دولت است. تمامی کالاهای وارد شده به ایران با هر نوع ارزی که تهیه شده باشند، قطعا محاسبات گمرکی آن ها براساس نرخ رسمی ارز انجام می گیرد. با توجه به این که امکان دارد نرخ ارز بانک مرکزی، دائما در حال تغییر باشد، هیچ گونه معیار ثابت و اساسی ای در این باره در دسترس نخواهد ببرود. به همین دلیل محاسبه نرخ ارز کالاهای وارداتی و عوارض گمرکی و همین طور دریافت حقوق براساس نرخ ارز روز محاسبه خواهد شد.
لیست قوی ترین ارزهای دنیا در سال 2024
در این قسمت جدولی از قوی ترین ارزهای دنیا را برای شما قرار خواهیم داد که شما می توانید براساس آن نرخ ارز ترخیص کالا را محاسب کنید:
| رتبه | ارز (نشان اختصاری) | نرخ تبدیل |
|---|---|---|
| 1 | دینار کویت (KWD) | USD 3.25 = KWD 1 |
| 2 | دینار بحرین (BHD) | USD 2.65 = BHD 1 |
| 3 | ریال عمان (OMR) | USD 2.60 = OMR 1 |
| 4 | دینار اردن (JOD) | USD 1.41 = JOD 1 |
| 5 | پوند استرلینگ بریتانیا (GBP) | USD 1.26854 = GBP 1 |
| 6 | دلار جزایر کایمن (KYD) | USD 1.20 = KYD 1 |
| 7 | یورو (EUR) | USD 1.08547 = EUR 1 |
| 8 | فرانک سوییس (CHF) | CHF 0.90394 = USD 1 |
| 9 | دلار آمریکا (USD) | 1 USD = one dollar |
| 10 | دلار کانادا (CAD) | CAD 1.35673 = USD 1 |