چارتر پارتی قراردادی است که به موجب آن صاحب و مالک کشتی می تواند کشتی خود را برای استفاده در حمل و نقل های کالاهای مختلف، به دیگران واگذار کند. در صورت مجاز بودن شرایط قرارداد چارتر، ممکن است با سایر فرستنده ها قراردادهای فرعی هم منعقد شود. مالک کشتی هم می تواند در طی این قرارداد به کنترل ناوبری و مدیریت کشتی خود ادامه دهد اما این که ظرفیت حمل بار چقدر باشد، موضوعی است که توسط فرد اجاره کننده تنظیم خواهد شد.
ویژگی های چارتر پارتی
قرارداد چارترینگ کشتی که بین حداقل دو طرف یعنی همان مالک کشتی و فرد اجاره کننده کشتی منعقد می شود، دارای ویژگی های خاصی است:
- تقسیم هزینه های کشتی: چنان چه مالک بخواهد از کشتی برای مقاصد تجاری و یا حمل و نقل کالاها و خدمات بهره ببرد، باید علاوه بر هزینه های خرید کشتی، از عهده هزینه های اجرایی و عملیاتی، خدمه، بیمه و خدمت، استهلاک و غیره هم بربیاید.
- تقسیم مدیریت و مسئولیت های کشتی: استفاده از کشتی برای مقاصد تجاری و یا حمل و نقل های بین المللی باید از انواع مسئولیت ها و نیازهای مدیریتی مانند مدیریت عملیات، مدیریت نیروی انسانی، تامین نیازهای جاری و ثابت، مدیریت مالی و غیره تشکیل شده باشد.
- منعطف بودن بندهای قرارداد کشتی اجاره ای: در این قرارداد باید تمام نیازها و منافع هر یک از مالک و اجاره کنندگان کشتی به بهترین شکل تامین شود. همچنین اجاره کننده باید با توجه به نقاط ضعف و قوت و نیاز هر شخص، تصمیم بگیرد که در جایگاه مالک کشتی قرار گیرد و یا آن که به عنوان مستاجر تنها از کشتی سود ببرد.
مزایای چارتر پارتی
همان طور که اشاره کردیم چارتر پارتی به این معنا است که مالک کشتی منافع و قابلیت کشتی خود را در اختیار دیگران قرار می دهد. در واقع اجازه استفاده از آن برای مدت زمان مشخصی یا تعداد سفرهای مشخصی از طرف مالک کشتی به فرد اجاره کننده کشتی اعطا خواهد شد. چارترینگ کشتی هم که یکی از انواع مختلف قراردادها است که طبیعتا نکات مثبت و چالش هایی را با خود به همراه دارد. استفاده از قرارداد اجاره کشتی برای هر دو نفر یعنی مالک کشتی و فرد اجاره کننده نکات مثبتی را به همراه خواهد داشت که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مزایای استفاده از چارتر پارتی برای مالک کشتی را بیشتر از هر چیز باید در تسلط مالک به نحوه استفاده از کشتی جستجو کرد. به عبارت دیگر در این قرارداد شرایط استفاده و نیز استقرار کشتی ها کاملا تشریح شده و مالک کشتی هم از این حق و امتیاز برخوردار است که با توجه به کلاک ها و آنچه که برای وی اهمیت دارد، شرایط و موارد مورد نظر خود را در قرارداد بگنجاند.
- مزایای اجاره کننده چارتر پارتی هم مانند مالک کشتی شامل موارد متعددی است که از جمله آن ها می توان به نوع سرمایه گذاری اشاره کرد. شاید برایتان جالب باشد بدانید که اجاره کشتی که جایگزین خرید آن شود، با توجه به شرایط و وضعیت می تواند به عنوان یک استراتژی سرمایه گذاری سبک شناخته شود که در نتیجه کمترین سرمایه را به بیشترین تبدیل می کند. همچنین مالک کشتی از زمانی که کشتی خود را به کارخانه کشتی سازی سفارش می دهد، حداقل باید بین دو تا سه سال انتظار بکشد که این زمان بسیار طولانی است. در صورتی که با چارتر پارتی می توان ظرف مدت کمتر از یک ماه به کشتی مورد نظر دست پیدا کرد.
انواع قرارداد چارتر پارتی
چارتر پارتی یا قرارداد اجاره کشتی دارای انواع مختلفی است که در این قسمت آن ها را برای شما عنوان می کنیم:
قرارداد اجاره زمانی
در این نوع از چارتر پارتی تمام ظرفیت کشتی برای مدت معینی اجاره داده می شود و مدت اجاره هم با توجه به نیازهای اجاره کننده و توافق مالک تعین خواهد شد که این زمان می تواند بین چند ماه تا چند سال باشد. طبق این قرارداد مالک کشتی متعهد خواهد شد که کشتی را برای دریانوردی، در زمان و مکانی که از قبل تعیین شده، در اختیار اجاره کننده قرار می دهد. در غیر این صورت اجاره کننده این اختیار را دارد به دلیل تاخیر، قرارداد را فسخ کرده و خسارت خود را مطالبه کند.
در این نوع از قراردادها اجاره دهنده و مالک کشتی وظیفه دارند که کشتی خود را بیمه کنند و دستمزد خدمه کشتی را هم در قرارداد استخدام وجود دارد، پرداخت کنند. اجاره کننده هم باید علاوه بر این که هزینه اجاره را بپردازد، مخارج سوخت کشتی در دریا و بندر را نیز بپردازد. هزینه های مربوط به عوارض بندری، عبور از کانال، اجاره یدک کش و هر نوع مالیات و عوارض متعلق به کالا هم بر عهده فرد اجاره کننده خواهد بود و علاوه بر همه این ها، اجاره کننده باید تمامی هزینه های بارگیری و تخلیه بار را نیز بپردازد. در صورتی که اجاره کننده در مدت زمان تعیین شده محموله و کالاهای خود را از کشتی تخلیه کند، باید به مالک دموراژ پرداخت کند.
قرارداد اجاره برای سفر
در چارتر پارتی از نوع سفر مالک کشتی کالای معینی را بین بنادر یا در محدود ای مشخص حمل کرده و در ازای آن مبلغی را به عنوان کرایه دریافت می کند. این مبلغ بر اساس وزن کالا یا در صورت حجیم بودن بر اساس حجم آن محاسبه خواهد شد. اگر این جزئیات به طور دقیق مشخص نباشند، ممکن است طرفین در مورد مبلغ مقطوعی به عنوان کرایه با یک دیگر توافق کنند. در چارتر سفری کشتی مانند چارتر زمانی، خدمه و به طور کلی مدیریت کشتی باید در اختیار مالک کشتی باقی بماند.
قرارداد اجاره سفری دارای دو نوع است:
- اجاره کشتی برای یک سفر
- اجاره کشتی برای چندین سفر متوالی
در مواردی که کالا معادل یا کمتر از ظرفیت حمل کشتی باشد، می توان آن را طی یک سفر حمل کرد. اما اگر کالا بیش از ظرفیت حمل کشتی برای یک سفر باشد، می تواند قرارداد را برای چندین سفر متوالی تنظیم کرد.
قرارداد اجاره در قالب واگذاری
در این نوع قرارداد اجاره کشتی، مالک کل کشتی های خود را همراه با وسایل، اما بدون خدمه، برای مدت زمان مشخصی، به نرخی که معمولا بر حسب ظرفیت حمل، عمر و سرعت کشتی تعیین می شود، اجاره خواهد داد. اجاره کننده هم مسئولیت اداره آن را بر عهده دارد به این شکل که گویی کشتی خودش است.از این رو اجاره در قالب واگذاری را اجاره کشتی لخت هم می گویند. مالک کشتی برای مدت تحت پوشش قرارداد اجاره، کنترل کشتی های خود را از دست خواهد داد.
اجاره کننده هم تمام پرداخت ها همچون سوخت، آذوقه، عوارض بندر، استخدام، پرداخت خدمه و غیره را می پردازد. البته ممکن است در چارتر پارتی واگذاری، بندی وجود داشته باشد که در آن مدیر و مهندس ارشد توسط مالک کشتی تایید شوند. اجاره کننده هم با مسئولیت هایی همچون نگهداری، حفظ و ایمنی کشتی مواجه است. قبل از تحویل کشتی به اجاره کننده، کشتی باید توسط نمایندگان هر دو طرف کاملا مورد بررسی قرار گیرد و در هنگام تحویل هم مجددا این کار انجام شود.
بارنامه چارتر چیست؟
بارنامه چارتر بیشتر برای کالاهایی صادر خواهد شد که کشتی اجاره ای و دربست دارند. حمل کالا بر اساس این بارنامه تابع قرارداد چارتر است. این بارنامه مورد قبول بانک ها در اعتبار هیچ سندی نخواهد بود. مگر این که خلاف آن شرط شده باشد. در ضمن زمانی که سن کشتی ها از 15 سال بیشتر باشد، کشتی ها به کشتی های اجاره ای دربست تبدیل خواهند شد.